Căn cứ nội dung tố cáo, giải trình của người bị tố cáo, báo cáo kết quả xác minh nội dung tố cáo của Đoàn xác minh, các tài liệu, chứng cứ có liên quan và đối chiếu với các quy định của pháp luật, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình kết luận nội dung tố cáo như sau:

1. Kết quả xác minh nội dung tố cáo

1.1. Các căn cứ người tố cáo đưa ra chứng minh cho nội dung tố cáo

Qua làm việc với Đoàn xác minh, người tố cáo trình bày và đưa ra bằng chứng cụ thể chứng minh cho nội dung tố cáo như sau:

- Tố cáo việc UBND thị xã Ba Đồn cấp Giấy chứng nhận cho ông Hà Văn Phú, bà Nguyễn Thị Châu, trú tại: tổ dân phố Tân Mỹ, phường Quảng Phúc, thị xã Ba Đồn không đúng quy định của pháp luật.

Theo người tố cáo, tranh chấp đất đai giữa hộ ông Nguyễn Văn Hoa, bà Nguyễn Thị Lý (gọi tắt là ông Hoa, bà Lý) và hộ ông Hà Văn Phú, bà Nguyễn Thị Châu (gọi tắt là ông Phú, bà Châu) xảy ra từ năm 2008, đến ngày 19/3/2014 UBND phường Quảng Phúc mời các bên tranh chấp để hòa giải nhưng không thành.

Ngày 25/3/2014, ông Hoa, bà Lý đã khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân thị xã Ba Đồn, trong thời gian Tòa án đang giải quyết thì UBND thị xã Ba Đồn đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu vào ngày 20/10/2014. Tòa án nhân dân thị xã Ba Đồn xét xử và tuyên án ngày 28/5/2015. Người tố cáo cung cấp biên bản hòa giải của UBND phường Quảng Phúc, bản án của Tòa án nhân dân thị xã để chứng minh cho các mốc thời gian đã trình bày. Qua đó, người tố cáo khẳng định việc UBND thị xã Ba Đồn cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu là không đúng quy định của pháp luật về Đất đai.

- Tố cáo việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu, tại: Tổ dân phố Tân Mỹ, phường Quảng Phúc, thị xã Ba Đồn có lợi ích nhóm.

Theo người tố cáo, việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là rất khó khăn, mất nhiều thời gian nhưng trong lúc giữa hộ ông Hoa, bà Lý và hộ ông Phú, bà Châu đang tranh chấp mà UBND thị xã Ba Đồn vẫn cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu rất dễ dàng là biểu hiện của sự vụ lợi, có lợi ích nhóm mới làm được như vậy. 

Ngoài nội dung trình bày nêu trên tại buổi làm việc và đến hết thời hạn Đoàn xác minh yêu cầu, nhưng người tố cáo không cung cấp thêm bằng chứng cụ thể nào để chứng minh cho nội dung tố cáo này.

- Tố cáo Công văn số 251/UBND ngày 20/4/2015 của UBND thị xã Ba Đồn báo cáo sai sự thật.

Theo người tố cáo: Nội dung Công văn số 251/UBND ngày 20/4/2015 của UBND thị xã Ba Đồn về việc trả lời đơn khiếu nại của ông Hoa, bà Lý không đúng sự thật. Vì ngày 20/10/2014, UBND thị xã Ba Đồn đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ ông Phú, bà Châu nhưng Công văn nêu là chưa cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu. Do vậy, nội dung Công văn 251/UBND của UBND huyện đã báo cáo sai sự thật với cấp trên. 

1.2. Về giải trình của người bị tố cáo

UBND thị xã Ba Đồn (tổ chức bị tố cáo); Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Ba Đồn; Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Ba Đồn; UBND phường Quảng Phúc là các tổ chức có liên quan đến nội dung tố cáo. Qua giải trình đã khẳng định: Khi cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu tại thửa đất 244, tờ bản đồ số 15 phường Quảng Phúc đã thực hiện trình tự, thủ tục và đúng theo các quy định của pháp luật.

1.3. Xác minh của Đoàn liên ngành

a) Về quá trình xét đề nghị cấp Giấy chứng nhận của UBND xã Quảng Phúc (nay là UBND phường Quảng Phúc)

Ngày 06/3/2013, UBND xã Quảng Phúc (nay là UBND phường Quảng Phúc) tiếp nhận hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận của hộ ông Phú, bà Châu; hồ sơ được ông Nguyễn Văn Đạo, công chức địa chính xã thực hiện các bước để UBND phường xét và xác nhận đủ điều kiện đề nghị cấp Giấy chứng nhận trong đó có nội dung: Đất ông Phú, bà Châu đang sử dụng (thửa đất số 244 tờ bản đồ số 15 xã Quảng Phúc (nay là phường Quảng Phúc), diện tích 392.0m2) không có tranh chấp. 

Ngày 08/5/2014, ông Phú, bà Châu nộp bổ sung đơn đề nghị đăng ký biến động về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất với lý do tách 6.0 m2 phần diện tích đất có giếng, nền giếng đang có tranh chấp đất đai với hộ liền kề là ông Hoa, bà Lý để xin Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phần diện tích đất còn lại không có tranh chấp, đơn được Chủ tịch UBND phường Quảng Phúc ký xác nhận nội dung.

b) Về quá trình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu

Sau khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Phú, bà Châu do UBND phường Quảng Phúc chuyển đến. Ngày 27/6/2014, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thị xã Ba Đồn trích lục địa chính trừ 06m2 diện tích tranh chấp đồng thời hoàn chỉnh các thủ tục và xác nhận đủ điều kiện cấp GCNQSD đất để chuyển phòng Tài nguyên và Môi trường thẩm định. Hồ sơ do ông Mai Trung Đức, viên chức Hợp đồng lao động thụ lý giải quyết, ông Nguyễn Văn Vỹ, viên chức Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thị xã Ba Đồn (nay là Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Ba Đồn) ký pháp lý vào hồ sơ và ông Nguyễn Minh Đạt, Giám đốc Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất đai thị xã Ba Đồn (nay là Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố Đồng Hới) ký duyệt để trình cấp có thẩm quyền giải quyết.

Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Ba Đồn kiểm tra, thẩm định xác định hồ sơ đảm bảo điều kiện cấp Giấy chứng nhận nên đã trình UBND thị xã Ba Đồn cấp Giấy chứng nhận. 

Ngày 20/10/2014, UBND thị xã Ba Đồn ký cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số phát hành BV 397394, số vào sổ CH02163 tại thửa đất số 244, tờ bản đồ số 15 phường Quảng Phúc, diện tích 386 m2 cho ông Phú, bà Châu. Giấy chứng nhận do ông Nguyễn Chí Lâm, Phó Chủ tịch UBND thị xã Ba Đồn thay mặt UBND thị xã Ba Đồn ký. 

c) Về thời điểm phát sinh và quá trình giải quyết tranh chấp đất đai giữa hộ ông Hoa, bà Lý và hộ ông Phú, bà Châu

Ngày 01/8/2013, UBND xã Quảng Phúc (nay là UBND phường Quảng Phúc) nhận được đơn khởi kiện đòi lại đất bị chiếm dụng trái phép của ông Hoa, bà Lý (đơn cho rằng hộ liền kề là ông Phú, bà Châu đã lấn chiếm đất của hộ ông Hoa, bà Lý diện tích 05 m²). Ngày 14/3/2014, UBND xã Quảng Phúc thụ lý đơn tại Quyết định số 15/QĐ-CTUBND, thành lập Tổ xác minh tại Quyết định số 16/QĐ-UBND để xác minh để làm rõ nội dung đơn khiếu nại của ông Hoa, bà Lý. 

UBND xã Quảng Phúc đã tiến hành xác minh hiện trạng đất tranh chấp với sự có mặt của các bên tranh chấp đã xác định diện tích đất đang tranh chấp 13,26m² theo biên bản lập ngày 18/3/2014. 

Ngày 19/3/2014, UBND xã Quảng Phúc tổ chức hòa giải tranh chấp đất đai giữa các bên nhưng không thành nên hoàn tất thủ tục để các bên thực hiện khởi kiện tại Tòa án theo quy định. Ông Nguyễn Văn Đạo công chức địa chính là thành viên trong Hội đồng hòa giải của xã và là người trực tiếp tham gia xác minh và tổ chức hòa giải tranh chấp đất đai.

Ngày 25/3/2014, ông Hoa thực hiện khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân thị xã Ba Đồn. Ngày 28/5/2015, Tòa án nhân dân thị xã Ba Đồn xét xử vụ án dân sự và ban hành bản án số 10/2015/TCDS-ST với nội dung: Bác yêu cầu khởi kiện của ông Hoa, bà Lý đối với diện tích đất 14,33 m² gắn liền với giếng nước và một phần chái bếp của ông Phú, bà Châu vì không có căn cứ.

Không đồng tình với bản án Sơ thẩm, ông Hoa, bà Lý tiếp tục khởi kiện Phúc thẩm tại Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình, ngày 25/8/2015 Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình đã xét xử và ban hành Bản án phúc thẩm số 17/2015/DS-PT với nội dung: Không chấp nhận kháng cáo yêu cầu khởi kiện của ông Hoa, bà Lý đối với diện tích đất 14,33m² gắn liền với giếng nước và một phần chái bếp của ông Phú, bà Châu, án phúc thẩm có hiệu lực thi hành. 

2. Căn cứ pháp luật để xác định có hay không có hành vi vi phạm pháp luật

Qua kết quả xác minh nêu trên cho thấy:

- Tranh chấp đất đai giữa hộ ông Hoa, bà Lý và hộ ông Phú, bà Châu xảy ra cùng thời điểm ông Phú, bà Châu nộp hồ sơ đăng ký đất đai và đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất. UBND phường Quảng Phúc đã tiếp nhận và thực hiện giải quyết tranh chấp đất đai giữa các bên nhưng vẫn xác nhận vào hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận của ông Phú, bà Châu là đất không có tranh chấp và đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thị xã Ba Đồn chỉnh lý trừ 06m² đất đang có tranh chấp để không đưa vào diện tích đề nghị cấp Giấy chứng nhận trong khi phạm vi tranh chấp được UBND phường và các bên thống nhất ghi nhận là 13,26 m². Tòa án nhân dân thị xã Ba Đồn trong quá trình xét xử đã thẩm định, xác định diện tích tranh chấp thực tế là 14,33m². Như vậy, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thị xã Ba Đồn thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận khi đất đang có tranh chấp.

Phòng Tài nguyên môi trường thị xã Ba Đồn thẩm định hồ sơ thiếu chặt chẽ, nên đã trình UBND thị xã Ba Đồn ký cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đất đang tranh chấp; Lãnh đạo UBND thị xã Ba Đồn phụ trách lĩnh vực do không nắm hết thông tin nên đã ký cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu khi đất đang có tranh chấp.

Vì vậy, căn cứ quy định tại khoản 4, Điều 50 Luật Đất đai năm 2003 (nay được quy định tại khoản 2, Điều 101 Luật Đất đai năm 2013), việc thực hiện trình tự, thủ tục cấp Giấy chứng nhận và ký cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu không đúng quy định vì đất đang có tranh chấp. Đồng thời, việc cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu không đúng diện tích thực tế theo hiện trạng đang sử dụng tại thời điểm xác lập hồ sơ và các Bản án của Tòa án nhân dân 2 cấp đã tuyên. 

Trách nhiệm chính trong vi phạm này thuộc về công chức địa chính, cá nhân Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND phường Quảng Phúc đã ký xác nhận hồ sơ và tập thể UBND phường Quảng Phúc thời kỳ năm 2014 và năm 2015 đã xét và xác nhận đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu không đúng quy định. Đồng thời, viên chức thụ lý hồ sơ, Lãnh đạo Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất; công chức thẩm định hồ sơ, Lãnh đạo phòng Tài nguyên và Môi trường và Phó Chủ tịch UBND thị xã Ba Đồn phụ trách lĩnh vực cũng liên đới chịu trách nhiệm. Nội dung này người tố cáo đã tố cáo đúng. 

- Giải trình của người bị tố cáo và qua xác minh chưa phát hiện có dấu hiệu có lợi ích nhóm phát sinh từ việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu. Việc cấp Giấy chứng nhận không làm thất thoát tài sản của nhà nước; chưa phát hiện có dấu hiệu tham nhũng, hối lộ trong quá trình thực hiện các bước thủ tục hành chính về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu. Người tố cáo không cung cấp được các bằng chứng cụ thể để chứng minh cho nội dung tố cáo. Nội dung này người tố cáo đã tố cáo không có cơ sở.

- Ngày 20/10/2014, UBND thị xã Ba Đồn đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu. Tuy nhiên, tại Công văn số 251/UBND ngày 20/4/2015 về việc báo cáo trả lời đơn khiếu nại của ông Hoa, UBND thị xã Ba Đồn đã thể hiện là “UBND thị xã Ba Đồn không cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 2 hộ gia đình khi chưa có quyết định giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất có hiệu lực pháp luật của Tòa án”. Như vậy, nội dung Công văn đã trả lời không chính xác. Để xảy ra sai sót này, trách nhiệm thuộc về đơn vị được giao tham mưu xử lý đơn, thư và cá nhân Lãnh đạo UBND thị xã Ba Đồn trực tiếp ký văn bản. Nội dung này người tố cáo đã tố cáo đúng.  

Hiện tại theo Bản án sơ thẩm số 10/2015/TCDS-ST ngày 28/5/2015 của Tòa án nhân dân thị xã Ba Đồn và Bản án phúc thẩm số 17/2015/DSPT ngày 25/8/2015 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình đã tuyên đối với diện tích đất tranh chấp giữa hộ ông Hoa và hộ ông Phú: Quyền sử dụng thuộc về ông Phú, bà Châu. Như vậy, mặc dù quá trình cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu tại thời điểm năm 2014 có sai sót vì không đảm bảo điều kiện (thửa đất đề nghị cấp Giấy chứng nhận đang có tranh chấp). Tuy nhiên, sai sót này không làm phát sinh thiệt hại và hậu quả khó khắc phục cho người khác. Theo Bản án của Tòa án nhân dân hai cấp đã có hiệu lực thi hành và hiện trạng sử dụng đất thì Giấy chứng nhận đã cấp cho ông Phú, bà Châu năm 2014 có diện tích không đúng thực tế đang sử dụng.

3. Kết luận 

Từ kết quả xác minh, phân tích nêu trên, đối chiếu với các quy định của pháp luật cho thấy:

3.1. Công nhận nội dung công dân tố cáo đúng 

- Việc UBND thị xã Ba Đồn cấp Giấy chứng nhận cho ông Phú, bà Châu, đối với thửa đất số 244, tờ bản đồ số 15 tại: Tổ dân phố Tân Mỹ, phường Quảng Phúc, thị xã Ba Đồn không đảm bảo trình tự thủ tục của pháp luật: Vì cấp Giấy chứng nhận khi đất đang có tranh chấp đất đai.

- Công văn số 251/UBND ngày 20/4/2015 của UBND thị xã Ba Đồn về việc trả lời đơn khiếu nại không đúng sự thật: Ngày 20/10/2014, UBND thị xã Ba Đồn đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu nhưng nội dung Công văn nêu là chưa cấp Giấy chứng nhận.

3.2. Không công nhận nội dung tố cáo 

Việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu, trú tại: Tổ dân phố Tân Mỹ, phường Quảng Phúc, thị xã Ba Đồn có lợi ích nhóm: Vì người tố cáo không có bằng chứng cụ thể để chứng minh cho nội dung tố cáo này.

4. Các biện pháp xử lý theo thẩm quyền cần thực hiện và kiến nghị: 

Do việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu có sai sót như nội dung tố cáo đã nêu: Căn cứ cứ quy định tại điểm d, khoản 2, Điều 106 của Luật Đất đai năm 2013, đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu:

4.1. UBND thị xã Ba Đồn 

- Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn trực thuộc và UBND phường Quảng Phúc thực hiện thủ tục để thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp cho ông Phú, bà Châu (số phát hành số BV 397394, số vào sổ CH02163 tại thửa đất số 244, tờ bản đồ số 15 phường Quảng Phúc), hướng dẫn ông Phú, bà Châu lập lại hồ sơ đăng ký đất đai, đề nghị cấp Giấy chứng nhận và thực hiện xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo Bản án của Tòa án nhân dân đã có hiệu lực pháp luật và theo quy định của Luật Đất đai. 

- Thu hồi hoặc đính chính nội dung Công văn số 251/UBND ngày 20/4/2015 của UBND thị xã Ba Đồn về việc trả lời đơn khiếu nại, trong đó có nội dung báo cáo về việc chưa cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Phú, bà Châu.

- Theo mức độ sai sót đã được chỉ ra trong quá trình giải quyết tố cáo và quy định tại Điều 98 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ, chỉ đạo kiểm điểm và xử lý trách nhiệm của: Tập thể UBND phường và các cá nhân là: công chức địa chính, Chủ tịch, Phó Chủ tịch phụ trách lĩnh vực của UBND phường Quảng Phúc thời kỳ năm 2014 và năm 2015; công chức, Lãnh đạo phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Ba Đồn; công chức, đơn vị chuyên môn được giao tham mưu xử lý đơn và cá nhân đồng chí Phó Chủ tịch UBND thị xã Ba Đồn thời kỳ năm 2014 và năm 2015 đã có sai sót trong thực hiện cấp Giấy chứng nhận và trả lời giải quyết đơn khiếu nại như Kết luận xác minh đã nêu.

4.2. Sở Tài nguyên và Môi trường

Chỉ đạo Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai thực hiện kiểm điểm, xử lý trách nhiệm và giải quyết theo thẩm quyền đối với: Lãnh đạo, viên chức Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thị xã Ba Đồn (nay là Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Ba Đồn) thời kỳ năm 2014, năm 2015 đã có sai sót trong thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận như Kết luận xác minh đã nêu. Chỉ đạo Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Ba Đồn phối hợp với UBND phường Quảng Phúc và các cơ quan chuyên môn của UBND thị xã Ba Đồn thực hiện các bước thủ tục hành chính để cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho ông Phú, bà Châu theo đúng quy định.

Yêu cầu các tổ chức, cá nhân có liên quan đến nội dung Kết luận giải quyết tố cáo phải nghiêm túc triển khai thực hiện các nội dung Kết luận này và báo cáo kết quả thực hiện cho Chủ tịch UBND tỉnh (qua Sở Tài nguyên và Môi trường) trước ngày 30/8/2022.

Nguồn: Thông báo số 1395/KL-UBND ngày 02/8/2022