Trong 10 năm qua, UBND huyện đã ban hành các văn bản chỉ đạo công tác phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) trên địa bàn; chỉ đạo Hội đồng Phối hợp PBGDPL, cơ quan chuyên môn và UBND xã, thị trấn xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện tuyên truyền, phổ biến thông qua hình thức như tổ chức hội nghị, tọa đàm, buổi sinh hoạt chuyên đề, phát hành tờ rơi, tờ gấp... Để triển khai công tác theo dõi công tác thi hành pháp luật (THPL) trong toàn huyện đảm bảo đạt kết quả cao, trên cơ sở nội dung tập huấn, hàng năm, Phòng Tư pháp cũng đã tham mưu cho UBND huyện tổ chức tập huấn; phối hợp với các phòng, ban, cơ quan đơn vị, UBND xã, thị trấn quán triệt, phổ biến văn bản mới, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cũng như chỉ đạo sâu sát tình hình thực hiện công tác theo dõi THPL tại địa phương. 

Trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 59/2012/NĐ-CP, các đơn vị, đoàn thể cấp huyện đã tổ chức 351 hội nghị với gần 28.564 lượt cán bộ cốt cán trên địa bàn tham gia. UBND huyện đã chỉ đạo Phòng Tư pháp phối hợp với Hội Luật gia tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện, Huyện đoàn tổ chức truyên truyền pháp luật tại 15 xã, thị trấn cho các hội viên phụ nữ cấp xã, đoàn thanh niên với nội dung chủ yếu là Luật Bình đẳng giới, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bảo vệ môi trường, Luật An toàn thực phẩm, Luật Tín ngưỡng tôn giáo, Luật trẻ em, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; Luật Phòng, chống ma túy... Qua đó, đã nâng cao ý thức của cán bộ, Nhân dân trên địa bàn về việc thực hiện tốt Hiến pháp và pháp luật, góp phần ổn định tình hình an ninh chính trị ở địa phương.

Trong những năm qua, các cơ quan, ban, ngành của huyện đã có nhiều cố gắng, khắc phục khó khăn, nỗ lực triển khai nhiều biện pháp thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao, kiềm chế sự gia tăng của tội phạm, kịp thời giải quyết tranh chấp trong Nhân dân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án về cơ bản tuân thủ đúng quy định của pháp luật, chất lượng ngày càng được nâng cao, tạo được những chuyển biến bước đầu quan trọng theo tinh thần của Hiến pháp về tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Công tác cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính ngày càng được quan tâm, chú trọng thực hiện, đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cá nhân, tổ chức.

Theo báo cáo của UBND huyện, về tình hình tuân thủ pháp luật của tổ chức, cá nhân, công dân, trong 10 năm qua, trên địa bàn huyện đã xảy ra 407 vụ/443 bị can vi phạm pháp luật hình sự; Tòa án thụ lý 1.449 vụ, việc tranh chấp, khiếu kiện của người dân, doanh nghiệp, trong đó 291 vụ án dân sự, 1.057 vụ án  hôn nhân gia đình, 59 vụ án kinh doanh thương mại, 10 vụ án lao động, 07 vụ án hành chính, 25 vụ việc dân sự. Đối với tình hình vi phạm hành chính, từ năm 2012 đến ngày 30/8/2022, trên địa bàn huyện có 1.863 số vụ vi phạm hành chính với 1.925 đối tượng (08 tổ chức, 1.917 cá nhân), trong đó phạt tiền 1.805 vụ với 1.864 đối tượng, phạt cảnh cáo 58 vụ với 58 đối tượng; ban hành 1.681 quyết định xử phạt vi phạm hành chính được ban hành, 1.645 quyết định đã thi hành, 36 quyết định chưa thi hành. Số tiền phạt thu được khi thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính là 3.625.533.000 đồng; số tiền thu được từ bán, thanh lý tang vật, phương tiện bị tịch thu 13.489.543.384 đồng thuộc lĩnh vực kiểm lâm. Tổng số đối tượng bị lập hồ sơ đề nghị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính là 18 đối tượng, trong đó 11 đối tượng giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào cơ sở  cai nghiện bắt buộc 03 đối tượng; đưa vào trường giáo dưỡng 04 đối tượng.

Tuy nhiên, việc xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch theo dõi tình hình THPL còn lúng túng. Quá trình thực hiện công tác theo dõi thi hành pháp luật chưa thu hút được sự tham gia, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức có liên quan. Kết quả theo dõi tình hình THPL còn chung chung, chưa tạo được sự lan tỏa trong xã hội. Việc xử lý kết quả theo dõi tình hình THPL chưa kịp thời, thiếu triệt để, nhất là những vụ việc gây bức xúc trong dư luận xã hội. Đội ngũ cán bộ tham gia vào công tác theo dõi THPL chủ yếu là kiêm nhiệm, thường xuyên thay đổi, không ổn định. Nhận thức, sự quan tâm của một số cơ quan, đơn vị về vị trí vai trò tầm quan trọng của công tác theo dõi THPL còn hạn chế, dẫn đến việc triển khai chưa kịp thời và đáp ứng được yêu cầu hoặc triển khai thực hiện mang tính hình thức, chưa đi vào bản chất, hiệu lực nên hiệu quả chưa cao. Công tác phối hợp giữa các phòng ban, đơn vị, UBND các xã, thị trấn trong triển khai công tác theo dõi thi hành pháp luật đôi lúc chưa chặt chẽ, do đó kết quả theo dõi THPL chưa thực sự nổi bật.

Để tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả Nghị định số 59/2012/NĐ-CP của Chính phủ, thời gian tới, huyện Quảng Ninh đã đề xuất một số ý kiến đến các cơ quan có thẩm quyền qua từng đợt kiểm tra theo dõi THPL nếu phát hiện có vi phạm pháp luật thì xử lý nghiêm minh đúng pháp luật; bố trí điều kiện cần thiết cho hoạt động theo dõi THPL; có chính sách thỏa đáng để cơ quan bảo vệ pháp luật thực hiện đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn trong việc áp dụng pháp luật ở địa phương; đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của tổ chức trong hệ thống chính trị tạo thành sức mạnh tổng hợp bảo đảm thi hành pháp luật ở địa phương; xây dựng, hoàn thiện cơ chế để tiếp nhận, phân tích và xử lý thông tin từ cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, cơ quan tiến hành tố tụng trong việc cung cấp thông tin, đánh giá về tình hình THPL. Ngoài ra, huyện cũng kiến nghị Sở Tư pháp tăng cường hơn nữa công tác tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ theo dõi tình hình THPL cho đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ này ở cấp huyện và cấp xã, nhất là đối với các lĩnh vực trọng tâm hằng năm của UBND tỉnh.  

PV Minh Huyền