Theo số liệu thống kê năm 2022, số trường hợp tảo hôn trên địa bàn tỉnh có giảm so với năm 2021 tuy nhiên không đáng kể (năm 2021 có 71 trường hợp tảo hôn chiếm 15,1%, năm 2022 có 68 trường hợp chiếm tỉ lệ 11%). Một số địa bàn tỷ lệ tảo hôn còn cao như: Xã Dân Hóa, Trọng Hóa (huyện Minh Hóa); xã Trường Sơn (huyện Quảng Ninh) và xã Kim Thủy (huyện Lệ Thủy).

Nhằm nâng cao nhận thức, ý thức pháp luật về hôn nhân và gia đình, góp phần giải quyết tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, nâng cao chất lượng dân số, nguồn nhân lực ở vùng dân tộc thiểu số, thời gian qua, các cấp, ngành và địa phương trong tỉnh đã tích cực phối hợp, tăng cường, hỗ trợ đồng bào phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, xóa bỏ các tập tục lạc hậu nói chung, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống nói riêng; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số có nhiều thay đổi.

Cụ thể, cấp tỉnh đã tổ chức được 35 lớp tuyên truyền trực tiếp với hơn 3.000 lượt người tham gia, nội dung tuyên truyền tập trung phổ biến các quy định về Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật Trẻ em, Nghị định số 82/2020/NĐ-CP; những kiến thức về kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, mất cân bằng giới tính khi sinh, làm mẹ an toàn; các nội dung giáo dục tiền hôn nhân cho trẻ em gái vị thanh niên, cặp vợ chồng, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, sử dụng biện pháp tránh thai an toàn; tuyên truyền phòng chống bạo lực gia đình, xâm hại tình dục trẻ em cho đối tượng là thanh, thiếu niên; cha mẹ thanh, thiếu niên; cán bộ truyền thông tại cơ sở; tổ chức hội thi tìm hiểu pháp luật về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống bằng hình thức sân khấu hóa được đông đảo học sinh hưởng ứng tham gia.

Bên cạnh đó, các cấp, các ngành cũng quan tâm, chú trọng lồng ghép thực hiện có hiệu quả các nội dung của Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số”. Sở Tư pháp thực hiện 24 chuyên mục “Pháp luật và Đời sống” trên Đài Phát thanh - Truyền hình Quảng Bình; chuyên mục phổ biến giáo dục pháp luật đăng trên Báo Quảng Bình; in ấn, cấp phát hơn 26.000 tài liệu tuyên truyền; đăng tải nhiều lượt tin, bài trên Trang Thông tin điện tử của Sở; Facebook, Fanpage, Zalo: Phổ Biến Pháp Luật Quảng Bình. Hàng tháng, đơn vị luôn chủ động cấp tài liệu tuyên truyền trên loa truyền thanh ở cơ sở, vận động người dân thực hiện tốt Luật Hôn nhân và gia đình, các văn bản hướng dẫn thi hành; thực hiện 230 vụ việc trợ giúp pháp lý cho 230 lượt người; hướng dẫn và cung cấp thông tin, tư vấn các quy định của pháp luật có liên quan cho các đối tượng là người dân tộc thiểu số chuẩn bị kết hôn, có ý định kết hôn và thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn, đăng ký khai sinh cho trẻ em theo đúng quy định; kịp thời phát hiện những khó khăn, hạn chế, bất cập, chồng chéo trong quá trình thi hành các văn bản quy phạm pháp luật để đề xuất sửa đổi, bổ sung cho phù hợp...
Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các đơn vị trực thuộc, các Phòng Giáo dục và Đào tạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cung cấp thông tin; phổ biến pháp luật về hôn nhân, phòng ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong các trường học; lồng ghép các hoạt động tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào các hoạt động lễ, hội, hoạt động văn hóa, các buổi sinh hoạt câu lạc bộ ở cơ sở; tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa giữa học sinh dân tộc Kinh và học sinh các dân tộc thiểu số. Ngành Giáo dục đã thực hiện được 321 tiết học và 38 buổi ngoại khóa có lồng ghép nội dung giáo dục về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; phối hợp với địa phương tổ chức 63 buổi giao lưu văn hóa giữa học sinh dân tộc Kinh và học sinh dân tộc thiểu số với nội dung tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; 19 cuộc thi tìm hiểu pháp luật về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở phạm vi cấp trường.

Trung tâm văn hóa điện ảnh tỉnh cũng tổ chức 550 buổi chiếu phim thu hút khoảng 80.000 lượt người xem; thực hiện 155 buổi tuyên truyền về phòng, chống bạo lực gia đình, xây dựng đạo đức và lối sống trong gia đình; phong trào xây dựng làng, thôn, bản văn hóa, gia đình văn hóa ở miền núi, vùng cao được đồng bào dân tộc thiểu số hưởng ứng, đồng tình cao. 

Cùng với đó, Tỉnh đoàn cũng đã xây dựng tờ rơi, tờ gấp, áp phích, tranh cổ động, các bảng thông tin đồ họa truyên truyền về hành vi nên làm, không nên làm trên bao bì, sản phẩm hỗ trợ hoặc phần quà lúc trao tặng bà con; phối hợp với tổ chức quốc tế Plan triển khai Dự án “Em vui” với nội dung tổng hợp câu chuyện thực tế tại các tỉnh, huyện, xã thuộc địa bàn 52 xã, 11 huyện ở 04 tỉnh, biên soạn thành bộ tài liệu truyền thông nhằm mục tiêu nâng cao nhận thức phòng chống tảo hôn, mua bán người; chia sẻ, học hỏi những mô hình hay, kinh nghiệm trong công tác thực thi, triển khai chính sách pháp luật về tảo hôn, mua bán người tại địa phương.

Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên Phòng tỉnh duy trì được các mô hình phát triển kinh tế - xã hội, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, thực hiện chính sách an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới, góp phần nâng cao đời sống cho Nhân dân ở địa bàn biên giới, như: Mô hình “Ánh sáng vùng biên”, “Tiếng loa biên phòng”, “Tiếng máy vùng biên”, “Nhà tạp hóa vì cộng đồng”; nhận đỡ đầu, giúp đỡ các thôn bản khó khăn; hướng dẫn, giúp đỡ Nhân dân sản xuất 04 mô hình lúa nước (Chăm Pu, Tân ly, Ka Ai, Rục Làn); chăm sóc vườn Dứa xã Trường Sơn; mô hình trồng măng tre tại bản Ho Rum, xã Kim Thủy; “Công trình vệ sinh vì cộng đồng”; phối hợp, kêu gọi vận động các đoàn từ thiện, nhà hảo tâm, huy động mọi nguồn lực xã hội hóa cùng các cấp, các ngành tổ chức nhiều hoạt động thiết thực hướng về biên giới như: Chương trình “Xuân Biên phòng - Ấm lòng dân bản”, “Tết vì người nghèo”, “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”, phiên chợ “0 đồng”; tặng quà, giống vật nuôi, cây trồng cho bà con Nhân dân ở địa bàn biên giới; hướng dẫn bà con xây dựng thôn, bản, gia đình văn hóa, duy trì hoạt động các lễ hội truyền thống, tổ chức hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao giữa thôn, bản; duy trì có hiệu quả chương trình “Nâng bước em tới trường và con nuôi đồn biên phòng” gắn với triển khai thực hiện Dự án “Cán bộ, chiến sỹ Quân đội nâng bước em tới trường”. Qua đó, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa cộng đồng của đồng bào dân tộc, từng bước xóa bỏ phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng các điểm sáng văn hóa ở khu vực biên giới, hạn chế tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Các địa phương chủ động phối hợp với Mặt trận, các ban ngành, đoàn thể tổ chức tuyên truyền về Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Bình đẳng giới; tập huấn, trợ giúp pháp lý, lồng ghép các hoạt động truyên truyền vận động giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào dân tộc thiểu số với các hoạt động giao lưu văn hóa, lễ hội, các hoạt động hòa giải tại cộng đồng, hội nghị tập huấn, bồi dưỡng cho người có uy tín, già làng, trưởng bản.

Thời gian tới, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh sẽ tiếp tục có những chương trình, chính sách ưu tiên đầu tư về hạ tầng, cơ sở vật chất hỗ trợ vùng đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế - xã hội, tạo điều kiện xóa bỏ các hũ tục nói chung, tảo hôn và hôn nhân cận huyết nói riêng. Cùng với đó, công tác truyên truyền về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống được xác định là công việc thường xuyên; đồng thời có những kế hoạch cụ thể để tiếp tục nhân rộng các mô hình điểm trên địa bàn toàn tỉnh…

Tin rằng, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành, đơn vị, địa phương, tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống sẽ dần được kiểm soát và đẩy lùi, góp phần thực hiện có hiệu công tác dân tộc của Đảng và chính sách dân tộc của Nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của vùng đồng bào các dân tộc và miền núi của tỉnh.

PV Hồng Lựu