Cách đây 60 năm, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 64/SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt, tiền thân của ngành Thanh tra Việt Nam ngày nay. Trải qua các thời kỳ cách mạng, Thanh tra Việt Nam đã góp phần quan trọng và xứng đáng vào sự nghiệp kháng chiến kiến quốc, thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, chống Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước đưa cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Đồng chí Quách Lê Thanh, Tổng Thanh tra đến thăm và làm việc với Thanh tra tỉnh Quảng Bình (24, 25-7-2003)

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo về công tác thanh tra để không ngừng nâng cao hiệu quả thanh tra và hiệu lực quản lý Nhà nước; đã ban hành các Nghị quyết, Chỉ thị và các văn bản pháp luật như: Pháp lệnh thanh tra ngày 01/4/1990, Pháp lệnh khiếu nại, tố cáo của công dân ngày 07/5/1991, đặc biệt là sự ra đời của Luật Khiếu nại, tố cáo ngày 02/12/1998 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo và Luật Thanh tra được Quốc hội thông qua ngày 15/6/2004, điều đó đánh dấu sự trưởng thành về hoạt động của ngành Thanh tra, góp phần thiết thực vào sự nghiệp đổi mới của đất nước.

Cùng với sự trưởng thành và phát triển của Thanh tra Việt Nam, Thanh tra tỉnh Quảng Bình được thành lập năm 1956, đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình theo quy định của pháp luật và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị ở địa phương, là công cụ đắc lực phục vụ sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp trong các thời kỳ cách mạng của tỉnh.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước oanh liệt, Quảng Bình vừa là tuyến đầu của cả nước, vừa là hậu phương trực tiếp của miền Nam đã dốc hết sức người, sức của để chiến đấu và chiến đấu thắng lợi làm nên một Quảng Bình hai giỏi "Chiến đấu giỏi, sản xuất giỏi". Trong hòa bình xây dựng, truyền thống "hai giỏi" và ý chí tự lực, tự cường của quê hương tiếp tục được phát huy mạnh mẽ mang lại nhiều thành quả quan trọng: Nhịp độ kinh tế, xã hội phát triển khá, sự ổn định về chính trị xã hội được giữ vững, đời sống của nhân dân được cải thiện về nhiều mặt... Những thành quả đã đạt được của cán bộ, nhân dân tỉnh nhà trong kháng chiến cũng như trong hòa bình, trong đó có sự đóng góp xứng đáng của cán bộ, công chức ngành Thanh tra Quảng Bình.

Từ khi chia tỉnh đến nay, cán bộ, công chức ngành Thanh tra nỗ lực phấn đấu không ngừng đã tiến hành 2.289 cuộc thanh tra; tập trung thanh tra có trọng tâm, trọng điểm phục vụ các chương trình kinh tế - xã hội của tỉnh như: Thanh tra đầu tư xây dựng; quản lý và sử dụng đất đai, tài chính, tín dụng ngân hàng; chương trình 327, 135; các chính sách thuế; chính sách văn hóa - xã hội; An ninh quốc phòng... Qua thanh tra đã phát hiện các sai phạm về kinh tế và kiến nghị thu hồi nộp Ngân sách Nhà nước với tổng giá trị: 99.730 triệu đồng, 5.096 tấn lương thực, đất đai 483.911m2, Gỗ 972m3, 20.600kg xăng dầu. Đã thu hồi nộp Ngân sách Nhà nước: 49.866 triệu đồng; Từ năm 1989 đến nay đã tập trung giải quyết 10.001 đơn (7.310 đơn KN, 2.691 đơn TC) tỷ lệ giải quyết bình quân hàng năm đạt từ 95% đến 97% đơn thuộc thẩm quyền. Xử lý hành chính 1.170 người (gồm nhiều hình thức như: Buộc thôi việc, cách chức, miễn nhiệm, cảnh cáo, khiển trách); chuyển hồ sơ của 68 đối tượng sang cơ quan điều tra đề nghị khởi tố.

Đồng chí Hà Hùng Cường, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước trao Huân chương Lao động hạng Nhì cho ngành Thanh tra tỉnh Quảng Bình.

Qua công tác thanh tra kinh tế - xã hội, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân đã kịp thời phát hiện những sơ hở trong công tác quản lý của một số cơ quan Nhà nước, việc giải quyết một số chế độ, chính sách thiếu cụ thể, từ đó đề nghị Nhà nước bổ sung, sửa đổi, điều chỉnh kịp thời để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, đồng thời kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý những người cố tình vi phạm góp phần giữ nghiêm kỷ cương phép nước, để đảm bảo lòng tin đối với nhân dân.

Đội ngũ cán bộ thanh tra tỉnh ta ngày càng trưởng thành cả về số lượng và chất lượng. Hàng năm toàn ngành đã hoàn thành tốt chương trình, kế hoạch đề ra. Hoạt động của ngành Thanh tra trong những năm qua đã thu được những kết quả đáng khích lệ. Thành tích đó được cấp ủy, chính quyền các cấp ghi nhận, hàng trăm tập thể và cá nhân được Đảng và Nhà nước trao tặng những phần thưởng cao quý, chỉ tính từ năm 1993 - 2004 toàn ngành có 15 tập thể được tặng Cờ Thi đua xuất sắc của Tỉnh, Bộ, Ngành; có 43 tập thể, 34 cá nhân được tặng Bằng khen của Bộ, Ngành; có 70 tập thể, 159 cá nhân được tặng Bằng khen của Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh; có 01 tập thể, 06 cá nhân được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; 01 cá nhân được Nhà nước tặng Huân chương lao động hạng Ba. Thanh tra tỉnh Quảng Bình được Nhà nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba và năm 2005 được tặng Huân chương lao động hạng Nhì.

Nhân dịp kỷ niệm 60 năm truyền thống của ngành, thay mặt cán bộ, công chức ngành Thanh tra tỉnh nhà, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ, của Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh, của cấp ủy, chính quyền các cấp; sự phối kết hợp có hiệu quả của các cơ quan, ban ngành, đoàn thể trong tỉnh; sự cổ vũ động viên của các cơ quan thông tin đại chúng, cùng với sự giúp đỡ đồng tình ủng hộ của nhân dân, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho ngành Thanh tra hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, song hoạt động của ngành Thanh tra vẫn còn bộc lộ những hạn chế, khuyết điểm, đó là: Công tác tổ chức bộ máy, chất lượng đội ngũ cán bộ và phương tiện, điều kiện làm việc chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ được giao. Về thanh tra kinh tế - xã hội, một số cuộc thanh tra còn kéo dài; thu hồi về kinh tế hiệu quả còn thấp nhưng chưa có biện pháp xử lý; một số cơ quan, đơn vị xử lý những cá nhân, tập thể vi phạm chưa nghiêm túc. Về khiếu nại, tố cáo, một số vụ việc giải quyết còn kéo dài thời gian, gây phiền hà cho dân; một số vụ giải quyết chưa dứt điểm dẫn đến tình trạng tái khiếu; một số vụ đã có Quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng nhưng chưa được chấp hành nghiêm túc.

Nhìn chung, hoạt động thanh tra vẫn còn bị động; hiệu lực, hiệu quả thanh tra KT-XH còn ở mức thấp. Công tác giải quyết KNTC chưa kịp thời, chưa thật đáp ứng yêu cầu, trong khi đó sự nghiệp đổi mới đất nước đang đòi hỏi ngành Thanh tra tỉnh nhà cần phải vươn lên ngang tầm nhiệm vụ, đổi mới toàn diện cả về tổ chức và hoạt động, sao cho phù hợp với cơ chế quản lý của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Đó là quá trình chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức tốt, có lối sống trung thực, liêm khiết. Đó là quá trình đổi mới về phương pháp quản lý, chỉ đạo, điều hành hoạt động thanh tra, đảm bảo thực hiện chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý Nhà nước, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Đó là trách nhiệm của lãnh đạo Thanh tra các cấp, các ngành; của các cấp ủy Đảng và Thủ trưởng của các đơn vị trong việc lãnh đạo chỉ đạo công tác thanh tra; nhằm giúp các tổ chức thanh tra hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, xứng đáng là công cụ đắc lực của Đảng, của chính quyền trong kiểm tra, thanh tra việc chấp hành đường lối chính sách, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước trên mọi lĩnh vực và trên mặt trận chống tiêu cực, lãng phí, tham nhũng...; góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới, chỉnh đốn Đảng, phục vụ tốt Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2005 - 2010 và tiến tới Đại hội lần thứ X của Đảng; thiết thực đóng góp tích cực vào công cuộc cải cách nền hành chính quốc gia, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vững mạnh.

Phát huy truyền thống 60 năm Thanh tra Việt Nam, Chúng ta tự hào về những thành tích mà Ngành đã đạt được và những kinh nghiệm đã tích lũy được của Thanh tra tỉnh nhà. Chúng ta càng ý thức trách nhiệm của thế hệ tiếp nối tô thắm thêm truyền thống vẽ vang của Ngành. Với sự quan tâm giúp đỡ của lãnh đạo các cấp, các ngành, sự chỉ đạo chặt chẽ và có hiệu quả của Thanh tra Chính phủ, sự giúp đỡ và ủng hộ tận tình của nhân dân cộng với nỗ lực phấn đấu của cán bộ, công chức ngành Thanh tra, chúng ta kiên quyết khắc phục khó khăn, khuyết điểm; ra sức học tập và rèn luyện, phấn đấu vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ thanh tra trong tình hình mới; phục vụ ngày càng tốt hơn cho sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý và điều hành của Nhà nước; xứng đáng với niềm tin yêu và sự tin cậy của Đảng, chính quyền và nhân dân tỉnh nhà đối với ngành Thanh tra; xứng đáng với lời dạy của Bác Hồ "Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới ".