Các cơ quan chức năng kiểm tra sổ sách chống khai thác IUU

Đạt kết quả đó, trong năm 2023, tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các cơ quan liên quan, huyện, thành phố, thị xã ven biển và huyện Tuyên Hóa đẩy mạnh tuyên truyền về chống khai thác IUU. Đặc biệt, để các sở, ngành, đơn vị, địa phương quán triệt, nâng cao hơn nữa tinh thần trách nhiệm, tập trung nguồn lực nhằm thực hiện có hiệu quả giải pháp chống khai thác IUU, góp phần tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng” và cũng coi đây là dịp chấn chỉnh hoạt động khai thác thủy sản phát triển bền vững, vào ngày 21/11/2023, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 2405/UBND-KT tiếp tục tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp, cấp bách, trọng tâm chống khai thác IUU. 

Cùng với các văn bản chỉ đạo điều hành, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức được 72 hội nghị với gần 5.000 lượt người tham dự; thực hiện 77 tin, bài tuyên truyền; tổ chức cho hơn 6.400 lượt chủ tàu, thuyền trưởng ký cam kết không vi phạm khai thác IUU; phát trên 13.700 tờ rơi, tờ dán tuyên truyền và phát thường xuyên trên hệ thống loa truyền thanh; lồng ghép vận động trong các hoạt động chuyên môn như đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, kiểm tra, xử lý vi phạm...

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến nay, tàu cá đăng ký, đăng kiểm, cấp phép khai thác thủy sản từ 6m trở lên thực tế của tỉnh là 3.600 tàu cá, trong đó 1.168 tàu từ 15m trở lên, 378 tàu từ 12 - 15m, 2.054 tàu từ 6 - 12m. Số tàu cá đăng ký đạt 99,3%; cấp phép (còn hạn) đạt 73,70%, riêng đối với tàu cá từ 15m trở lên đạt 95,5%; đăng kiểm (còn hạn) đạt 67,4%, trong đó tàu cá từ 15m trở lên đạt 80,6%. Song song với việc cập nhật thường xuyên, đầy đủ số liệu tàu cá lên Phần mềm dữ liệu nghề cá Việt Nam VNFISHBASE theo đúng quy định, địa phương có 1.130/1.168 tàu cá từ 15m trở lên lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS), đạt 96,7%; có 2.769/3.600 tàu cá thực hiện sơn đánh dấu nhận biết, đạt 76,9%. 

Trong công tác kiểm soát tàu cá cũng được các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện chặt chẽ. Cụ thể, các Đồn Biên phòng tuyến kiên quyết không cho tàu cá xuất, nhập khẩu cửa sông khi không đảm bảo điều kiện theo quy định như chưa lắp, chưa bật VMS, không đầy đủ giấy tờ về tàu cá, đảm bảo trang thiết bị; Văn phòng Đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá tăng cường kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá xuất bến, cập cảng cơ bản đảm bảo nội dung, tỷ lệ theo quy định; Chi cục Thủy sản tổ chức thực hiện giám sát liên tục 24/24 giờ trên phần mềm theo đúng quy định; Ban Quản lý Cảng cá Quảng Bình thực hiện giám sát  lượt tàu cập cảng bốc dỡ thủy sản qua cảng theo đúng quy định và đều nộp nhật ký khai thác thủy sản...

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn tàu cá chưa có giấy phép khai thác thủy sản hoặc giấy phép đã hết hạn, chưa đăng ký tàu cá, quá hạn đăng kiểm, chưa đánh dấu tàu cá hoặc thực hiện lắp đặt thiết bị giám sát hành trình... Công tác ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản chưa đáp bảo yêu cầu. Tỷ lệ sản lượng thủy sản khai thác được giám sát còn thấp. Việc giám sát sản lượng thủy sản khai thác mới tập trung thực hiện tại các tàu cá cập cảng cá do Ban Quản lý Cảng cá Quảng Bình quản lý, chưa giám sát được sản lượng khai thác đối với tàu cá không bốc dỡ tại những địa điểm khác (cầu tạm, bến cóc). Tình trạng tàu cá vượt ranh giới trên biển và mất kết nối tuy đã giảm nhưng vẫn chưa riệt để; vấn đề vi phạm về khai thác thủy sản, khai thác IUU vẫn còn xảy ra, chưa ngăn chặn dứt điểm...

Nguyên nhân do vẫn còn một số chủ tàu, thuyền trưởng ý thức chấp hành pháp luật về chống khai thác IUU chưa tốt. Một vài địa phương chưa thực sự quyết liệt trong công tác chống khai thác IUU, chưa phát huy vai trò của UBND cấp xã trong thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU. Nguồn lợi thủy sản suy giảm trong khi số lượng tàu cá lớn, tạo áp lực khai thác cho ngư dân. Cơ sở hạ tầng 02 cảng cá chỉ định Nhật Lệ, Sông Gianh chưa đáp ứng yêu cầu của chống khai thác IUU nên nhiều tàu cá cập cảng tại các cầu tạm, bến cóc (không đạt tiêu chuẩn cảng cá chỉ định theo quy định) gây khó khăn cho việc kiểm tra, kiểm soát tàu cá...

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế mà phía EC đã chỉ ra sau lần kiểm tra diễn ra từ ngày 10 - 18/10/2023 vừa qua, thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị, địa phương tập trung nguồn lực thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ chống khai thác IUU. Theo đó, tỉnh sẽ chú trọng nắm bắt thông tin, giám sát chặt hoạt động tàu cá, đặc biệt tàu cá có nguy cơ cao khai thác IUU nhằm ngăn chặn, không để xảy ra tình trạng tàu cá, ngư dân Quảng Bình vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài; hoàn thành thực hiện công tác đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU (tàu chưa đăng ký, không có hoặc quá hạn giấy phép khai thác thủy sản, quá hạn đăng kiểm, chưa lắp VMS, vượt ranh giới qua biển nước ngoài, mất kết nối VMS dài ngày, chưa đánh dấu tàu cá...) và giao UBND cấp xã phân công cụ thể đơn vị, cá nhân theo dõi, quản lý. 

Mặt khác, địa phương cũng sẽ kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập cảng tại các Trạm Kiểm soát Biên phòng; mở từng đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát có sự phối hợp giữa cơ quan chức năng và xử phạt nghiêm 100% hành vi khai thác IUU theo quy định; đẩy mạnh giám sát thủy sản khai thác trên địa bàn tỉnh; tập trung chỉ đạo giải pháp giám sát sản lượng thủy sản khai thác ở những cầu tạm, bến cóc trên địa bàn; thực hiện việc xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác đúng quy định; điều tra, xử lý 100% vụ việc tàu cá Quảng Bình vượt ranh giới qua vùng biển nước ngoài, tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình; xử lý, xử phạt nghiêm từng trường hợp vi phạm theo đúng quy định... 

Ý kiến của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan khẳng định: "Chống khai thác hải sản IUU là một nhiệm vụ trọng tâm, không chỉ để xuất khẩu sang EU mà còn giúp phát triển ngành Nuôi trồng và Khai thác hải sản bền vững, thể hiện trách nhiệm, giữ uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế" và đặc biệt là quan điểm của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ: "Chống khai thác IUU chính là vì lợi ích Quốc gia, dân tộc, lợi ích của người dân và để góp phần thực hiện nghĩa vụ quốc tế". Là một trong 28 tỉnh, thành phố trong cả nước có hoạt động đánh bắt, khai thác hải sản trên biển và nằm trong hoạt động kiểm tra, giám sát về IUU, Quảng Bình sẽ tiếp tục huy động cả hệ thống chính trị trong việc triển khai đồng bộ, quyết liệt thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, quyết tâm cùng cả nước hoàn thành mục tiêu gỡ  cảnh báo “thẻ vàng” của EC sang kiểm tra lần thứ 5 dự kiến diễn ra vào cuối quý II/2024.

PV Minh Huyền