Theo truyền thuyết dân gian Việt Nam, Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh là một vị thánh trong tứ bất tử. Thánh Mẫu là con gái của Ngọc Hoàng, đã 3 lần giáng sinh phàm trần, hiển linh cứu dân giúp nước. Thánh Mẫu Liễu Hạnh từng được triều đại phong kiến từ thời Lê đến thời Nguyễn cấp nhiều sắc phong, tôn phong là "Mẫu nghi thiên hạ" và được nhân dân cả nước thờ phụng, tôn vinh.

Rước sắc phong Thần vị và xiêm y Thánh Mẫu từ đình làng Vịnh Sơn lên Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh.

Để ghi nhớ công ơn của Thánh Mẫu Liễu Hạnh, nhân dân Quảng Bình đã lập đền thờ ngay dưới chân đèo Ngang, bên đường thiên lý Bắc-Nam (nơi Thánh Mẫu đã dựng lều cỏ, hóa thân thành cô gái đẹp để giúp đỡ nhân dân) và đời đời hương khói phụng thờ. 
 
Hàng năm, từ ngày 1-3/3 âm lịch, người dân xã Quảng Đông lại thành kính tổ chức lễ giỗ Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Đây hoạt động văn hóa tâm linh đặc biệt của nhân dân Quảng Đông đã có từ bao đời nay. 
 
Từ năm 2024, UBND huyện Quảng Trạch quyết định nâng tầm lễ giỗ Thánh Mẫu Liễu Hạnh từ cấp xã lên cấp huyện và đổi tên thành lễ hội “Hoành Sơn Thánh Mẫu” với nhiều hoạt động văn hóa, tâm linh theo tính ngưỡng thờ Mẫu.

Đông đảo người dân và du khách tham gia lễ hội Hoành Sơn Thánh Mẫu năm 2025.

Do ảnh hưởng của thời tiết bất thường, khu vực diễn ra lễ hội có mưa và gió lớn nên UBND huyện Quảng Trạch không tổ chức lễ khai hội trong chương trình lễ hội Hoành Sơn Thánh Mẫu năm 2025. Tuy nhiên, các nội dung khác trong chương trình (bao gồm cả phần lễ và phần hội) vẫn diễn ra theo kế hoạch.
 
Theo Trưởng phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin huyện Quảng Trạch Trần Thị Vân, trong 2 ngày đầu diễn ra lễ hội Hoành Sơn Thánh Mẫu năm 2025, mỗi ngày có hàng nghìn lượt khách đến dâng hương, vãn cảnh và tham gia lễ hội. Dự kiến trong ngày 3/3 âm lịch (ngày chính giỗ, là ngày Thánh Mẫu “không bệnh mà hóa”) lượng khách sẽ tăng lên nhiều hơn.
 
Được biết, từ năm 2024, Di tích lịch sử, văn hóa Đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh đã được UBND tỉnh công nhận là điểm du lịch.

Theo Báo Quảng Bình