Theo số liệu thống kê, tính đến ngày 01/4/2019, số lượng người lao động có tay nghề trên địa bàn toàn tỉnh là 221.460 người (24,7% tổng dân số), trong đó trình độ sơ cấp 43.933 người (chiếm 4,9% dân số), trình độ trung cấp 51.106 người (chiếm 5,7% dân số), trình độ cao đẳng 28.691 người (chiếm 3,2% dân số), trình độ đại học trở lên 97.730 người (chiếm 10,9% dân số), trên đại học 7.173 người (chiếm 0,8% dân số). Đây là nguồn nhân lực rất quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển tỉnh ngày càng giàu mạnh trong thời gian tới.

Trong những năm qua, hoạt động của đội ngũ trí thức thường xuyên nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh. Chính sự quan tâm đó đã giúp cho hoạt động của đội ngũ trí thức KH&CN ngày càng lớn mạnh, đồng thời có những đóng góp tích cực vào việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Nhằm tạo điều kiện cho đội ngũ trí thức phát triển, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành nhiều quy định, chủ trương, chính sách để thu hút, sử dụng, trọng dụng nhân tài, trí thức có trình độ cao và tạo môi trường thuận lợi cho đội ngũ trí thức hoạt động có hiệu quả. Các văn bản chỉ đạo đã cụ thể hóa nhiều lĩnh vực liên quan đến đội ngũ trí thức, tạo điều kiện pháp lý cho tổ chức, đoàn thể quy tụ, tập hợp đội ngũ trí thức, tạo môi trường thuận lợi giúp trí thức phát huy vai trò của mình trong nghiên cứu khoa học, trong lao động sáng tạo và cống hiến. Qua đó, lực lượng trí thức thực hiện các đề án, đề tài nghiên cứu khoa học và ứng dụng có giá trị đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương với nhiều giải pháp sáng tạo, giải quyết được những vấn đề mới phát sinh trong quá trình sản xuất, kinh doanh, tạo ra sản phẩm có chất lượng, sức cạnh tranh mạnh, góp phần tích cực việc xây dựng những luận cứ khoa học cho việc hoạch định những chủ trương, chính sách ở địa phương.

Một số trí thức được bố trí làm công tác lãnh đạo, quản lý đã phát huy tốt năng lực, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, năng lực lãnh đạo và quản lý của cấp ủy, chính quyền các cấp. Nhiều trí thức trẻ thể hiện tính năng động, sáng tạo, thích ứng với kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Việc phân cấp, đổi mới cơ chế quản lý đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức gắn với quy trình tuyển dụng, bổ nhiệm đã góp phần nâng cao chất lượng, phát huy tính năng động của đội ngũ cán bộ, công chức, trong đó có lực lượng trí thức; tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương ngày càng thể hiện rõ hơn.

Trong mọi thời đại, đội ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt, sáng tạo, có trình độ học vấn chuyên môn cao, am hiểu chuyên sâu lĩnh vực của mình và là nền tảng của sự tiến bộ xã hội. Đội ngũ này luôn phát triển không ngừng bằng con đường đào tạo, tự đào tạo, lao động và hoạt động sáng tạo của mỗi cá nhân. Với điều kiện tỉnh Quảng Bình nằm trong vùng Bắc Trung Bộ cùng với các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế. Đặc điểm của khu vực này là điều kiện khí hậu khắc nghiệt, xa các trung tâm lớn về KH&CN của đất nước, chậm phát triển hơn so với mức chung của cả nước cả về kinh tế và KH&CN, muốn công nghiệp hóa - hiện đại hóa không còn con đường nào khác phải tập trung đầu tư phát triển nguồn nhân lực, xây dựng đội ngũ trí thức có tâm, có tầm. Theo đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa cán bộ luôn được quan tâm và xác định là một trong những công tác trọng tâm, có tính quyết định đến công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Các chương trình đào tạo, bồi dưỡng ngày càng thiết thực theo hướng có trọng tâm, đúng yêu cầu của công việc. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý sau khi được đào tạo, bồi dưỡng nhận thức chính trị vững vàng hơn, am hiểu rộng và sâu hơn, kỹ năng lãnh đạo, quản lý được nâng lên rõ rệt, phát huy được vai trò, trách nhiệm cá nhân trong công tác lãnh đạo, điều hành địa phương, cơ quan, đơn vị, nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý Nhà nước trên từng lĩnh vực, góp phần tích cực vào việc xây dựng chính quyền các cấp vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và công tác xây dựng Đảng trên địa bàn tỉnh trong tình hình mới.

Một bộ phận trí thức trẻ thể hiện sự năng động, sáng tạo, có khả năng cập nhật kiến thức hiện đại về khoa học, kỹ thuật, công nghệ và thích ứng nhanh với kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học của trí thức có hiệu quả thiết thực góp phần cải thiện nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân; nhiều trí thức sớm trưởng thành trong chuyên môn nghiệp vụ, trong nghiên cứu khoa học, được quy hoạch, bổ nhiệm giữ những cương vị quan trọng trong bộ máy lãnh đạo quản lý của tỉnh. Cụ thể, tỷ lệ đội ngũ trí thức tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học ngày càng tăng. Nhiều cán bộ vừa tham gia công tác quản lý, vừa nghiên cứu khoa học, tạo điều kiện tốt để bổ sung kiến thức giúp hoạt động quản lý ngày càng tốt hơn. Trong lĩnh vực nghiên cứu KH&CN, đội ngũ trí thức đã có nhiều đề tài, sáng kiến, giúp các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh và người dân nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hoá. Trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo và dạy nghề, tỉnh đã có nhiều cơ chế, chính sách nhằm ưu tiên phát triển. Chất lượng đội ngũ giáo viên được nâng cao, công tác quản lý được đổi mới. Công tác dạy nghề trình độ cao bước đầu khẳng định được vị trí, vai trò đối với việc phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng được nhu cầu học nghề của người lao động. Đội ngũ thầy, cô giáo, sinh viên các trường đại học đã có nhiều công trình nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn. Đội ngũ trí thức trong ngành Y tế đã thể hiện được vai trò, trách nhiệm đối với sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ người dân trên địa bàn tỉnh. Có nhiều thầy thuốc vừa chữa bệnh, vừa nghiên cứu khoa học đạt kết quả cao đang công tác tại các cơ sở y tế khám và chữa bệnh. Đội ngũ cán bộ, công nhân viên ngành Y tế được tăng cường về số lượng, nâng cao về trình độ chuyên môn. Đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, đội ngũ trí thức đã góp phần thúc đẩy quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong những năm qua, đã có hàng trăm công trình cải tiến kỹ thuật được áp dụng vào sản xuất kinh doanh, đem lại lợi ích hàng trăm tỷ đồng cho doanh nghiệp.

Ngoài thực hiện chức trách nhiệm vụ tại nơi công tác, đông đảo lực lượng trí thức KH&CN còn tham gia hoạt động tại các Hội Khoa học và Kỹ thuật chuyên ngành trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Quảng Bình, như: Hội kiến trúc, Hội Khoa học - Kỹ thuật Cầu đường, Hội địa chất, Hội tin học, Hội đông y, Hội Y học, Hội Luật gia… Hội Khoa học và Kỹ thuật đã tập hợp các hội thành viên là đội ngũ trí thức KH&CN trong tỉnh, thực hiện vai trò cầu nối giữa Đảng và Nhà nước với trí thức KH&CN, tập hợp và phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng và tâm huyết cũng như tham gia tuyên truyền, phổ biến và tư vấn phản biện về KH&CN góp phần xây dựng quê hương.

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong thời gian qua hoạt động của đội ngũ trí thức còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế, yếu kém như lực lượng trí thức còn thiếu chuyên gia đầu ngành, các tổng công trình sư; chưa quy tụ đông đảo và phát huy hết trí tuệ của đội trí thức trong, ngoài tỉnh nhằm phục vụ tốt cho sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, điều hành của chính quyền; đóng góp của trí thức vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội trọng điểm của địa phương vẫn chưa ngang tầm so với yêu cầu; việc đào tạo tiến sĩ, thạc sĩ, đại học có tăng về số lượng nhưng chất lượng chưa đều, một số trí thức chưa phát huy hiệu quả...

Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nền kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế, vai trò của đội ngũ trí thức lại càng đặc biệt quan trọng. Việc huy động được tiềm năng trí tuệ và sức sáng tạo của đội ngũ trí thức là yếu tố quyết định sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững đất nước, của tỉnh. Kế thừa và phát huy các kết quả đóng góp của lực lượng trí thức năm 2020 và những năm trước đây, trong thời gian tới, hoạt động đội ngũ trí thức tỉnh tập trung chủ động phát hiện, thu hút, tập hợp tri thức trẻ, tri thức trong các doanh nghiệp; tăng cường hoạt đông nghiên cứu khoa học,tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Bên cạnh đó, định kỳ, các cấp ủy, chính quyền cần tổ chức tiếp xúc, làm việc với trí thức để lắng nghe ý kiến, đối thoại với trí thức về những vấn đề kinh tế - xã hội quan trọng của tỉnh; ạo môi trường làm việc thực sự phát huy dân chủ và khuyến khích tự do, công bằng trong sáng tạo; xây dựng và thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng, đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ trí thức tỉnh nhà, nhất là các chuyên gia giỏi, đầu ngành. Tạo mội trường làm việc thuận lợi, điều kiện vật chất để đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ phát triển bằng tài năng và hưởng lợi xứng đáng với giá trị lao động sáng tạo của mình...

Hồng Mến