Toàn tỉnh hiện có gần 150.000 đối tượng chính sách người có công với cách mạng (chiếm hơn 17% dân số) với hơn 13.000 liệt sĩ, trên 100.000 người tham gia kháng chiến được tặng thưởng Huân, Huy chương, gần 20.000 thương bệnh binh, hơn 6.300 người tham gia kháng chiến và con đẻ của họ bị nhiễm chất độc hóa học, gần 2.000 người có công giúp đỡ cách mạng, trên 1.000 cán bộ lão thành cách mạng và cán bộ tiền khởi nghĩa, gần 1.000 người hoạt động cách mạng, hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày… Đặc biệt, đến nay, toàn tỉnh có hơn 1.300 Bà mẹ đã được Đảng, Nhà nước phong tặng và truy tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng” (hiện tại có 15 mẹ còn sống).

Xác định công tác tổ chức thực hiện chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với người có công với cách mạng là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong những năm qua, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành liên quan tham mưu đảm bảo đúng quy định trong việc xác nhận người có công. Từ năm 2013 - 2020, toàn tỉnh đã công nhận và giải quyết chế độ đối với người có công với cách mạng gồm: 185 người hoạt động cách mạng trước ngày 01/01/1945; 145 người hoạt động cách mạng từ ngày 01/01/1945 đến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945; 57 liệt sỹ; 929 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; 03 Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân; 162 thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; 03 bệnh binh; 592 người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học (gồm con đẻ); 196 người hoạt động cách mạng, hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù, đày; 1.435 người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế; 264 người có công giúp đỡ cách mạng.

Tính đến ngày 30/6/2020, toàn tỉnh đang chi trả trợ cấp thường xuyên cho 21.340 người có công và thân nhân với tổng số tiền hơn 39,6 tỷ đồng/tháng (cả năm trên 475 tỷ đồng); giải quyết chính sách tồn đọng 270 hồ sơ, trong đó 262 hồ sơ đề nghị giải quyết chính sách như thương binh; 08 hồ sơ đề nghị suy tôn liệt sỹ. Qua công tác kiểm tra, rà soát, Ban Chỉ đạo xác nhận người có công tỉnh đã xác định có 61 hồ sơ đủ điều kiện trình Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Đến nay đã có 18 hồ sơ được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội duyệt giải quyết chế độ người hưởng chính sách như thương binh.

Xác định việc thực hiện chế độ ưu đãi khác ngoài phụ cấp, trợ cấp là đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, là nghĩa vụ có ý nghĩa chính trị xã hội sâu sắc, Quảng Bình đã tổ chức thực hiện có hiệu quả việc ưu đãi ngoài trợ cấp, phụ cấp như: Mua bảo hiểm y tế khám, chữa bệnh cho đối tượng chính sách, ưu đãi trong tuyển sinh, ưu đãi trong giáo dục - đào tạo; miễn giảm thuế, ưu đãi về đất ở, vay vốn phát triển sản xuất. Hằng năm, vào dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn và dịp tết Nguyên đán, 27/7, các địa phương đã trích ngân sách để thăm hỏi và tặng quà cho gia đình người có công... Hiện, toàn tỉnh có bình quân mỗi năm gần 40 ngàn người có công và thân nhân người có công được hưởng chế độ ưu đãi về bảo hiểm y tế; có bình quân trên 2.000 lượt người/năm hưởng chế độ trợ cấp ưu đãi trong giáo dục - đào tạo; trên 16.000 người có công và thân nhân người có công với cách mạng thuộc diện hưởng chế độ điều dưỡng chăm sóc sức khỏe; bình quân hàng năm chi khoảng 600 triệu đồng cho trang cấp dụng cụ chỉnh hình đối với người có công...

Công tác mộ, nghĩa trang liệt sĩ cũng được xác định là nhiệm vụ chính trị đặc biệt trong công tác thương binh, liệt sĩ. Trong những năm qua, ngoài kinh phí hỗ trợ của Trung ương, tỉnh và các huyện, thị xã, thành phố đã huy động các đơn vị, doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh hỗ trợ kinh phí để thực hiện việc nâng cấp, sửa chữa, tôn tạo các công trình ghi công liệt sĩ cơ bản khang trang, bền đẹp. Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh có 85 nghĩa trang liệt sỹ với tổng số trên 18.000 mộ liệt sỹ (trong đó có 01 nghĩa trang liệt sỹ cấp tỉnh - nghĩa trang liệt sỹ Ba Dốc với gần 3.000 mộ liệt sỹ, do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội trực tiếp tham mưu quản lý); 66 nhà bia ghi tên liệt sĩ; 05 đài tưởng niệm liệt sĩ; 01 Đền thờ Bác Hồ và các Anh hùng liệt sỹ tỉnh.

Ngoài ra, công tác chăm sóc người có công với cách mạng, phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” cũng được chú trọng. Phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”, hàng năm, tỉnh Quảng Bình phát động toàn thể cán bộ, công nhân, viên chức, các doanh nghiệp trên địa bàn tích cực tham gia và vận động các tầng lớp Nhân dân đóng góp xây dựng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, bình quân mỗi năm vận động ủng hộ đạt khoảng 03 tỷ đồng (cả 3 cấp); huy động mọi nguồn lực góp phần cùng Nhà nước chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho các đối tượng người có công. Hiện có trên 86% xã, phường thực hiện tốt chính sách đối với người có công; trên 98% hộ gia đình người có công với cách mạng có mức sống ngang với hộ có mức sống trung bình trở lên tại khu dân cư. Thực hiện Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã kịp thời chỉ đạo rà soát và Quyết định phê duyệt Đề án hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở trên địa bàn tỉnh với tổng số trên 12.200 hộ người có công đủ điều kiện được duyệt và đã triển khai hỗ trợ nhà ở. Hiện 100% bà mẹ Việt Nam Anh hùng còn sống được các sở, ngành, đơn vị phụng dưỡng...

Hàng năm, nhân dịp kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7, tết Nguyên đán và các ngày lễ trong năm, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội cũng đã phối hợp Tỉnh đoàn tổ chức thắp nến tri ân các Anh hùng Liệt sĩ đồng loạt tại các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn toàn tỉnh; tổ chức tốt lễ viếng tại các nghĩa trang liệt sỹ, đài tưởng niệm, bia ghi danh các Anh hùng Liệt sĩ; thăm hỏi và tặng quà của Chủ tịch nước và của các cấp cho gia đình người có công...; thường xuyên quan tâm công tác tuyên truyên về phong trào chăm sóc người có công, phong trào Đền ơn đáp nghĩa nhằm giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc cho thế hệ trẻ.

Tuy nhiên, hiện nay, mức trợ cấp hàng tháng đối với thương binh có tỷ lệ thương tật từ 21% - 30%, người có công giúp đỡ cách mạng, người hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày, mức trợ cấp tiền tuất đối với thân nhân của thương binh, bệnh binh, người bị nhiễm chất độc hóa học có tỷ lệ 61% trở lên từ trần còn thấp so với mức chuẩn hiện hành. Đối với vợ (chồng) liệt sĩ tái giá, hiện chỉ được hưởng trợ cấp hàng tháng, các chế độ ưu đãi khác như nhà ở, bảo hiểm y tế, điều dưỡng... chưa được thụ hưởng. Chế độ trợ cấp một lần đối với người hoạt động kháng chiến, giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế áp dụng mức trợ cấp 120.000 đồng/thâm niên kể từ năm 1995 đến nay, trong khi mức trợ cấp của các đối tượng khác thì thường xuyên được nâng lên đã gây bất bình trong nhóm đối tượng thụ hưởng. Chính sách đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học thiếu đồng bộ trong các văn bản hướng dẫn, gây khó khăn trong xác lập hồ sơ như các giấy tờ chứng minh thời gian tham gia vùng ảnh hưởng chất độc hóa học, các loại bệnh, văn bản hướng dẫn thay đổi nhiều lần; việc xác định bệnh, tật của các bệnh viện điều trị và Hội đồng giám định y khoa có nhiều mâu thuẫn...

Để tiếp tục thực hiện kịp thời, đầy đủ các chế độ, chính sách, nâng cao đời sống tinh thần, vật chất đối với người có công với cách mạng, thời gian tới, tỉnh Quảng Bình tiếp tục đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nghiên cứu nâng mức trợ cấp đối với nhóm đối tượng này để phù hợp với điều kiện kinh tế hiện nay; nâng mức hỗ trợ nhằm tạo điều kiện cho các học sinh, sinh viên là con của người có công có điều kiện học tập; mở rộng đối tượng được hỗ trợ đi thăm viếng mộ liệt sỹ hoặc di chuyển hài cốt liệt sỹ cho anh, chị, em, cháu ruột của liệt sỹ. Ngoài ra tỉnh cũng sẽ tăng cường chỉ đạo tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức trong lĩnh vực người có công với cách mạng, đặc biệt truy cập, tìm kiếm trên Cổng thông tin điện tử http://thongtinlietsi.gov.vn; nâng cấp, hoàn thiện phần mềm quản lý chi trả trợ cấp ưu đãi người có công nhằm đáp ứng tốt hơn công tác quản lý đối tượng và công tác xây dựng dự toán, chi trả và thanh quyết toán nguồn kinh phí Trung ương.

N.Q