Thực hiện quy định pháp luật và văn bản hướng dẫn của các Bộ, ngành Trung ương về phòng, chống ma túy, Công an tỉnh, Sở Y tế, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và sở, ban, ngành căn cứ theo phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn tham mưu UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo Phòng, chống tội phạm, AIDS, tệ nạn xã hội và phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tỉnh (Ban Chỉ đạo 138 tỉnh) phối hợp, chủ động ban hành các Kế hoạch, văn bản triển khai thực hiện, qua đó bám sát kế hoạch và hướng dẫn, chỉ đạo của Trung ương, đảm bảo kịp thời, giúp cho công tác chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện theo đúng quy định.

Trong công tác phòng, chống và cai nghiện ma túy, tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành triển khai nhiều hoạt động thông tin, tuyên truyền về kiến thức, kỹ năng phòng, tránh ma túy và phổ biến chính sách, pháp luật về phòng, chống ma túy. Nội dung tuyên truyền phong phú bằng nhiều hình thức sinh động, dễ hiểu, sát với thực tế như: Thông qua hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật tại các khu dân cư, cơ quan, đơn vị, trường học, qua từng buổi họp dân tại tổ dân phố, qua phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống loa truyền thanh... Các địa phương, tổ chức đoàn thể cũng đã quan tâm củng cố, duy trì hoạt động mô hình về phòng, chống ma túy. Qua đó, thu hút sự tham gia của toàn dân vào công tác phòng, chống ma túy; từng bước nâng cao nhận thức của cán bộ, các tầng lớp Nhân dân, học sinh, sinh viên trên địa bàn về tác hại của ma túy, vận động quần chúng Nhân dân tích cực tham gia phát hiện, tố giác, chung tay đẩy lùi tệ nạn ma túy.

Bên cạnh việc phổ biến, tuyên truyền chính sách, pháp luật về phòng, chống ma túy trong Nhân dân, các cấp, ngành trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình đã tăng cường công tác quán triệt, phổ biến, giáo dục pháp luật; quan tâm tổ chức lớp tập huấn có nội dung liên quan đến chính sách, pháp luật về phòng, chống ma túy cho cán bộ, nhân viên; hằng năm cử cán bộ tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về Quy trình xác định tình trạng nghiện ma túy; công tác điều trị nghiện và dự phòng tái nghiện; điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone... Qua đó đã nâng cao năng lực, ý thức trách nhiệm của cán bộ, nhân viên trong thực thi nhiệm vụ, đảm bảo áp dụng đúng quy định của pháp luật.

Xác định tuyên truyền, giáo dục phổ biến pháp luật là một trong những biện pháp quan trọng, hiệu quả trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, HIV/AIDS, tệ nạn ma túy, Sở Y tế đã phối hợp với các sở, ngành liên quan và địa phương tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền với nhiều hình thức phong phú, thiết thực, nội dung ngắn gọn, dễ hiểu đến cộng đồng dân cư, nhất là các thanh, thiếu niên và nhóm những người có nguy cơ cao. Trong công tác tập huấn về chuyên môn, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp tổ chức 21 lớp tập huấn nâng cao năng lực công tác phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống HIV/AIDS cho trên 1.000 lượt cán bộ cấp huyện, xã, thôn, bản. Sở Y tế tổ chức 02 lớp tập huấn về tư vấn điều trị nghiện ma túy, quy trình cắt cơn điều trị cho người nghiện, xét nghiệm tìm chất ma túy, xác định tình trạng nghiện ma túy và cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện cho 197 bác sĩ, y sĩ, điều dưỡng viên các Trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố và Trạm Y tế xã, phường, thị trấn. Công an tỉnh tổ chức 02 hội nghị tập huấn công tác lập hồ sơ cai nghiện ma túy cho 356 Chỉ huy Công an các huyện, thị xã, thành phố và xã, phường, thị trấn.

Về tổ chức tuyên truyền về công tác phòng, chống tệ nạn xã hội trên các phương tiện thông tin đại chúng, đến nay đã có 19 tin, bài tuyên truyền về phòng, chống tệ nạn xã hội được đăng tải trên Đài Phát thanh - Truyền hình, Báo Quảng Bình và các tạp chí khác. Các cơ quan, đơn vị cũng đã tiến hành cấp phát 18.750 tờ rơi tuyên truyền phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm, 324 sách về chủ trương, chính sách, pháp luật, 179 cuốn sách truyền thông về ma túy mại dâm và 13 áp phích chung tay đẩy lùi tệ nạn ma túy trên địa bàn.

Đối với công tác điều trị Methadone, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 03 cơ sở điều trị do Ngành y tế quản lý. Các cơ sở điều trị Methadone trên địa bàn tỉnh đều đáp ứng đủ điều kiện hoạt động về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân sự, theo đúng quy định tại Nghị định 90/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định về điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế. Số người nghiện đang điều trị thay thế bằng Methadone tính đến ngày 30/6/2021 là 169 người. Đa số bệnh nhân ổn định liều điều trị Methadone và không lệ thuộc heroin sau 02 tháng điều trị; sau khi điều trị 03 tháng có khoảng 80% giảm thèm nhớ heroin và không xuất hiện hội chứng cai. Một số bệnh nhân còn sử dụng heroin 01- 03 lần/tháng trong giai đoạn duy trì với nhiều lý do như bị bạn bè rủ rê, uống bia rượu say... các đối tượng tham gia điều trị nhận thức đầy đủ và có biện pháp phòng, tránh hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV như dùng chung bơm kim tiêm hay quan hệ tình dục không an toàn.

Nhìn chung, đa số bệnh nhân được điều trị Methadone đều có cải thiện tốt về sức khỏe như tăng cân, ăn uống tốt hơn, không còn mất ngủ, thái độ tích cực tăng theo thời gian điều trị. Thời gian bệnh nhân điều trị càng dài thì mức độ ổn định về sức khỏe tâm thần, thể chất và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân càng cao cũng như giúp giảm hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV cho cộng đồng và trong nhóm bệnh nhân tham gia điều trị vì đã ngừng tiêm chích ma túy. Việc điều trị bằng Methadone còn làm giảm tỷ lệ tội phạm trong nhóm đối tượng bệnh nhân tham gia điều trị Methadone, an ninh trật tự trên địa bàn và đặc biệt khu vực lân cận các cơ sở điều trị Methadone luôn ổn định. Bệnh nhân tham gia điều trị Methadone giảm gánh nặng kinh tế gia đình và xã hội, đa số bệnh nhân tham gia điều trị đã có hơn 50% đã có việc làm. Người bệnh tham gia điều trị Methadone đã ổn định, cải thiện về sức khỏe, có việc làm ổn định, tăng thêm thu nhập và ít gây rối ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội. Người nghiện ma túy sau khi tham gia điều trị thực hiện nghiêm túc nội quy của cơ sở điều trị.

Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, phát động quần chúng tham gia phòng, chống ma túy chưa sâu rộng, tâm lý, thái độ kỳ thị với người nghiện ma túy vẫn còn phổ biến. Đối tượng cần được tập trung tuyên truyền chưa được cung cấp đầy đủ thông tin liên quan nên nhận thức về tình hình cũng như ý thức trách nhiệm của công dân trong thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống ma túy ở cơ sở còn hạn chế. Số lượng tin báo, tố giác tội phạm về ma túy do người dân cung cấp còn ít. Công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức về ma túy và kỹ năng phòng, tránh ma túy cho các tầng lớp Nhân dân, nhất là đối với thanh, thiếu niên chưa sâu rộng nên số thanh, thiếu niên bị rủ rê, lôi kéo sử dụng ma túy vẫn còn, trong khi gia đình thiếu kiến thức để nhận biết phát hiện cũng như hỗ trợ con em bị nghiện trong quá trình cai nghiện. Việc quán triệt, chỉ đạo triển khai thực hiện quy định về phòng, chống ma túy ở một số xã, phường chưa được quan tâm đúng mức, một vài địa phương còn thiếu chủ động cập nhật, nghiên cứu văn bản để thực hiện tốt công tác phòng, chống ma túy, chủ yếu giao cho lực lượng Công an, Y tế, Lao động - Thương binh và Xã hội. Công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ, nhân viên làm công tác liên quan đến phòng, chống ma túy chưa được rộng khắp, do đó hiệu quả tham mưu phòng, chống ma túy tại cơ sở còn hạn chế. Công tác quản lý, tiếp cận đối tượng nghiện tại cộng đồng còn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể cấp xã một số nơi chưa phát huy hết tinh thần trách nhiệm, chưa thấy được vai trò, tầm quan trọng của công tác đấu tranh, phòng, chống ma túy, dẫn đến việc triển khai thực hiện còn mang tính hình thức, chưa có chiều sâu, có biện pháp để đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Năng lực tham mưu, tổ chức thực hiện của đội ngũ cán bộ, nhân viên thực hiện công tác phòng, chống ma túy còn hạn chế; tinh thần, trách nhiệm chưa cao...

Để công tác phòng, chống và cai nghiện ma túy tiếp tục đạt kết quả cao, thời gian tới, các sở, ngành, đơn vị, địa phương sẽ tập trung tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống ma túy, đảm bảo sự đồng bộ giữa Luật và giữa các văn bản hướng dẫn thi hành; đồng thời bảo đảm phù hợp với tính đặc thù cũng như yêu cầu thực tiễn trong công tác phòng, chống ma túy trong tình hình hiện nay.

PV Minh Huyền