Theo báo cáo của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn kiêm Phòng thủ dân sự tỉnh, từ năm 2012 - 2020, trung bình hàng năm trên địa bàn có 03 - 04 cơn bão và áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp đến tỉnh gây ra mưa to trên diện rộng kéo dài khoảng 02 - 03 ngày. Vào mùa mưa, trên địa bàn tỉnh có từ 08 - 10 đợt mưa vừa, mưa to trên diện rộng xảy ra từ tháng 8 - 10. Hầu hết các đợt mưa lớn xảy ra do ảnh hưởng của nhiều loại hình thời tiết cực đoan kết hợp với địa hình gây mưa lớn. Cao điểm trong mùa mưa thường xuất hiện mưa to đến rất to kèm theo giông lốc cục bộ ở một số nơi. Bên cạnh mưa do bão gây nhiều thiệt hại trên diện rộng còn xuất hiện các hiện tượng thiên tai khác như mưa đá, giông, lốc kèm sét đánh. Diễn biến của các loại hình thời tiết này khó dự báo. Các báo cáo phòng, chống lụt bão của các địa phương những năm gần đây cho thấy, hầu như năm nào cũng có thiệt hại do giông, lốc và mưa đá. Các thiệt hại bao gồm thiệt hại về người, tàn phá nhà cửa, diện tích trồng trọt hoa màu của người dân, làm hư hỏng cơ sở hạ tầng công cộng về điện nước, cơ quan, trường học.

Nhằm khắc phục hậu quả và phòng, chống thiên tai, thời gian qua, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương xây dựng phương án phòng, chống lụt, bão, hộ đê và là công việc được tiến hành thường xuyên, đặc biệt trong mùa lũ, bão để bảo đảm an toàn cho hệ thống đê điều. Địa phương cũng đã nâng cấp cải thiện các hồ điều hòa trong khu vực đô thị đáp ứng thoát nước mưa trong mùa mưa lũ, dự trữ cung cấp nước vào mùa khô như cải tạo hệ thống thoát nước và kè hai bên sông Cầu Rào, bố trí thêm hồ điều hòa tại khu dân cư phía Bắc đường Lê Lợi, hệ thống sông trong đồ án quy hoạch Khu đô thị mới tại phường Phú Hải, hồ Bàu Sen tại Trung tâm hành chính mới huyện Quảng Trạch. Cùng với đó, địa phương đã triển khai thực hiện Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg ngày 28/8/2014 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung. Đến thời điểm này, toàn tỉnh đã có 1.931 hộ gia đình hoàn thành việc xây dựng nhà ở phòng tránh bão, lụt.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng tổ chức rà soát, điều chỉnh quy hoạch chung các đô thị; nghiên cứu xây dựng các giải pháp về quy hoạch bảo vệ những vùng bị ngập lụt, sạt lở đất; xây dựng hệ thống thoát nước chống ngập lụt, đồng thời lồng ghép nội dung về biến đổi khí hậu vào đồ án quy hoạch tại các đô thị như Đồng Hới, Hoàn Lão, Kiến Giang, Ba Đồn và trung tâm huyện lỵ mới của huyện Quảng Trạch; thực hiện công tác tu bổ đê điều thường xuyên với kinh phí thực hiện khoảng 02 - 03 tỷ đồng/năm từ nguồn vốn ngân sách Trung ương do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp; củng cố, nâng cấp đê biển từ nguồn vốn Chương trình củng cố, nâng cấp đê biển các tỉnh từ Quảng Ninh đến Quảng Nam. Đến nay, Chương trình đã hoàn thành việc xây dựng, nâng cấp 18,81km đê, kè; tổng kinh phí đã đầu tư là 401,52 tỷ đồng.

Tuy nhiên, hàng năm, về mùa mưa, tỉnh Quảng Bình thường xuyên bị ảnh hưởng lũ lụt gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản; việc xây dựng, củng cố hệ thống đê, kè dọc các sông chưa được đầu tư theo quy mô, mặt khác công tác quy hoạch, di dời các khu dân cư vùng ngập lụt để đảm bảo an toàn cho dân sinh kinh phí quá lớn nên chưa thực hiện được, vì vậy, việc hạn chế thiệt hại do lũ lụt còn nhiều khó khăn. Hệ thống quan trắc trong công tác dự báo, cảnh báo chưa được hiện đại hóa và chưa được đồng bộ giữa Trung ương và địa phương; việc xây dựng các công trình để giảm thiểu tác hại do nước gây ra cho các lưu vực sông lớn và ven biển trong tỉnh chưa được thực hiện do nguồn kinh phí quá lớn nên địa phương chưa đầu tư được. Việc xây dựng và hoàn thiện mạng lưới quan trắc, giám sát chất lượng nước và sự ô nhiễm nguồn nước địa phương chưa có kinh phí để đầu tư trang thiết bị. Mạng lưới trạm quan trắc, điều tra tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh còn thiếu và chưa đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu đánh giá số lượng, chất lượng và dự báo diễn biến tài nguyên nước. Thông tin, dữ liệu, số liệu điều tra, đánh giá, quan trắc tài nguyên nước còn phân tán và chưa đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý tài nguyên nước, nhất là phục vụ công tác chỉ đạo điều hành, công tác dự báo, thẩm định hồ sơ cấp phép tài nguyên nước. Ngoài ra, công tác nghiên cứu khoa học - kỹ thuật và phát triển công nghệ để ứng dụng trong quản lý, bảo vệ tài nguyên nước, phòng, chống, giảm thiểu tác hại do nước gây ra ở địa phương chưa được đầu tư thích đáng…

Để tăng cường công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả, tác hại do nước gây ra, thời gian tới, tỉnh sẽ chú trọng áp dụng các công cụ kinh tế và xem là một trong những giải pháp được khuyến khích nhằm bảo vệ môi trường, góp phần đạt mục tiêu phát triển bền vững; bổ sung ngân sách đầu tư cho lĩnh vực tài nguyên nước, trong đó tập trung chủ yếu cho việc đẩy mạnh năng lực quản lý, bảo vệ, phát triển tài nguyên nước và phòng, chống tác hại của nước gây ra; thực hiện dự án điều tra cơ bản, các dự án quy hoạch nguồn nước, dự án quy hoạch tài nguyên nước địa phương; xây dựng phương án phòng, chống lụt, bão, hộ đê; nâng cấp cải thiện hồ điều hòa trong khu vực đô thị đáp ứng thoát nước mưa trong mùa mưa lũ và dự trữ cung cấp nước vào mùa khô...

Ngoài ra, xác định công tác thanh tra, kiểm tra được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác quản lý tài nguyên nước, địa phương cũng tiếp tục xây dựng kế hoạch và tiến hành kiểm tra định kỳ tình hình triển khai, thi hành pháp luật về tài nguyên nước, việc chấp hành quy định của pháp luật về tài nguyên nước tại một số cơ sở khai thác, sử dụng nước, xả nước thải vào nguồn nước trên địa bàn tỉnh.

PV Minh Huyền