Xác định việc PBGDPL cho đồng bào DTTS & MN là công tác trọng tâm, luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, góp phần giữ vững an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS, thời gian qua, các địa phương đã có nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp với đặc điểm văn hóa, phong tục, tập quán của từng dân tộc. Những hình thức tuyên truyền đa dạng như tổ chức hội nghị, hội thi, tập huấn, nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt câu lạc bộ pháp luật, đối thoại chính sách; thành lập câu lạc bộ, nhóm nòng cốt tại thôn, bản; sử dụng phương tiện thông tin đại chúng (báo, đài, truyền hình, website, mạng xã hội), biên soạn tài liệu bằng cả tiếng Việt và tiếng dân tộc thiểu số.

Cùng với đó, các địa phương cũng triển khai có hiệu quả một số mô hình như tổ tuyên truyền, vận động thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” nhằm xóa bỏ định kiến giới, tập tục lạc hậu và giải quyết vấn đề xã hội liên quan đến phụ nữ, trẻ em (71 tổ); lồng ghép PBGDPL vào hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống; thành lập, vận hành Câu lạc bộ Thủ lĩnh; tổ chức hoạt động tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý miễn phí tại cộng đồng, lưu động tại từng thôn, buôn.

Song song với đó, vai trò của người có uy tín, các già làng, trưởng bản trong cộng đồng dân tộc thiểu số đã được phát huy, đóng góp vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin pháp luật, vận động đồng bào chấp hành pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, PBGDPL trong vùng đồng bào DTTS & MN.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PBGDPL cho đồng bào DTTS&MN vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đó là: Việc xã hội hóa về công tác tuyên truyền, PBGDPL một số nơi chưa được thực hiện tốt; vai trò tuyên truyền, tư vấn pháp luật của người có uy tín, người am hiểu về pháp luật trên địa bàn chưa được phát huy triệt để; vấn đề rào cản về ngôn ngữ cũng là một trở ngại lớn khi tài liệu pháp luật chủ yếu bằng tiếng Việt. 

Mặt khác, một số phong tục, tập quán lạc hậu còn tồn tại trong cộng đồng dân tộc thiểu số có thể gây mâu thuẫn với quy định của pháp luật, đòi hỏi sự kiên trì và khéo léo trong công tác tuyên truyền. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật có chuyên môn, am hiểu về pháp luật, có khả năng giao tiếp bằng tiếng DTTS và hiểu biết phong tục tập quán còn thiếu và yếu. Nguồn kinh phí dành cho công tác PBGDPL ở một số địa phương còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc biên soạn tài liệu, tổ chức hoạt động tuyên truyền, trang bị phương tiện thông tin…

Để công tác tuyên truyền, nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của đồng bào DTTS tiếp tục được nâng lên, thời gian tới, các cấp, ngành, địa phương tiếp tục nghiên cứu, xem xét bổ sung quy định cụ thể về PBGDPL cho đối tượng đặc thù; phân công, xác định rõ trách nhiệm của mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc xây dựng, triển khai chương trình, đề án PBGDPL đặc thù cho từng đối tượng, địa bàn; tạo hành lang pháp lý thuận lợi để tổ chức xã hội, doanh nghiệp, cá nhân tham gia vào công tác PBGDPL; bổ sung quy định về việc xây dựng, khai thác nền tảng trực tuyến, ứng dụng di động, mạng xã hội trong PBGDPL.

Bên cạnh việc xây dựng chương trình, đề án PBGDPL mang tính mục tiêu và có trọng tâm, cụ thể, các cấp, ngành, địa phương tiếp tục cập nhật, phổ biến kịp thời văn bản pháp luật mới ban hành, vấn đề pháp lý đang được dư luận quan tâm; chú trọng sử dụng tiếng dân tộc (ở những vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số), hình ảnh trực quan, hình thức sân khấu hóa, trò chơi, câu chuyện pháp luật... để truyền tải thông tin; đẩy mạnh vai trò của thiết chế văn hóa, thông tin ở cơ sở thông qua việc sử dụng nhà văn hóa, trung tâm học tập cộng đồng, thư viện, trạm truyền thanh... để tổ chức hoạt động PBGDPL; lồng ghép PBGDPL vào hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống; đồng thời phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp trong công tác PBGDPL cũng như khuyến khích người dân tham gia vào hoạt động PBGDPL, xây dựng mô hình tự quản về pháp luật ở cộng đồng…

Tin tưởng rằng, bằng những hành động thiết thực, cụ thể của công tác tuyên truyền, PBGDPL cho vùng đồng bào DTTS&MN, thời gian tới, nhận thức lẫn ý thức chấp hành pháp luật của mỗi người dân tiếp tục được nâng lên rõ rệt, góp phần giảm thiểu hành vi vi phạm pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đồng bào DTTS trên địa bàn.

Minh Huyền