Trong giai đoạn 2013 - 2020, với sự quan tâm của Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương và sự chỉ đạo sâu sát của Tỉnh ủy, HĐND và UBND, bộ mặt vùng đồng bào DTTS và miền núi ngày càng thay đổi cả chiều sâu và chiều rộng. Các chương trình, dự án, chính sách được đầu tư nhiều hơn, từ đó làm chuyển biến sâu sắc, góp phần nâng cao đời sống của người dân vùng đồng bào dân tộc và miền núi.

Triển khai thực hiện Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng đồng bào dân tộc thiểu số” theo Quyết định số 2214/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ, trong những năm qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương chủ động, tổ chức thực hiện Đề án nhằm thu hút các nguồn lực vốn đầu tư, khoa học kỹ thuật của các tổ chức quốc tế, tập thể cá nhân nước ngoài hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS, vùng miền núi của tỉnh; tăng cường phối hợp với các tổ chức quốc tế, cá nhân nước ngoài thông qua Đại sứ Quán của các Quốc gia, cơ quan đại diện, tiến hành các hội nghị xúc tiến đầu tư và hoạt động đối ngoại khác nhằm thu hút nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức; các dự án đầu tư tập trung vào giáo dục, cơ sở hạ tầng, nước sạch và bảo vệ môi trường cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi. UBND tỉnh giao cho Sở Ngoại vụ phối hợp với Bộ Ngoại giao, Ủy ban Công tác tổ chức về phi chính phủ nước ngoài và Bộ, ngành liên quan giải quyết thủ tục, quản lý hoạt động của các tổ chức phi chính phủ tại tỉnh Quảng Bình theo đúng quy định của pháp luật nhằm tạo điều kiện cũng như quan tâm đến công tác vận động viện trợ của các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ viện trợ hoạt động trên địa bàn tỉnh; tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan đầu mối về vận động viện trợ, quản lý vận động viện trợ phi chính phủ tại địa phương, tổ chức cá nhân có dự án đang thực hiện trên địa bàn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác vận động, tiếp nhận.

UBND tỉnh cũng quan tâm chủ động trong việc thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn viện trợ của các tổ chức phi chính phủ. Trong giai đoạn 2013 - 2020, vùng DTTS số tỉnh Quảng Bình đã tiếp nhận nguồn tài trợ của 18 chương trình dự án với tổng kinh phí thực tế đã tiếp nhận tài trợ là 350.550 triệu đồng, trong đó có 02 dự án ODA với tổng kinh phí là 330.575 triệu đồng, 16 dự án Phi Chính phủ nước ngoài với tổng kinh phí 19.975 triệu đồng. Các dự án ODA và tổ chức phi chính phủ nước ngoài đến từ nhiều quốc gia khác nhau như: Đức, Hà Lan, Mỹ, Úc, Ai Len; hoạt động chủ yếu trên các lĩnh vực y tế, giáo dục, xã hội, biến đổi khí hậu, phát triển nông thôn, giảm nghèo.

Cụ thể, Tổ chức GIZ Đức đã hỗ trợ 166 triệu đồng cho việc thực hiện việc lập kế hoạch có sự tham gia của người dân tại bản Phú Nhiêu, xã Thượng Hóa (huyện Minh Hóa); bản Cà Roòng 2, xã Tân Trạch (huyện Bố Trạch). Tổ chức Dipecho 8, hỗ trợ 445 triệu đồng với mục tiêu nâng cao năng lực của Hội chữ thập đỏ Việt Nam các đối tác và cộng đồng nhằm cải thiện công tác quản lý thảm họa tại Việt Nam ở các xã Sơn Trạch, Hưng Trạch (huyện Bố Trạch). Tổ chức Minh bạch Quốc tế Đức hỗ trợ 892 triệu đồng cho việc tăng cường sự tham gia cộng đồng và thực hiện kế hoạch phát triển lâm nghiệp và quản trị REDD+ tại cơ sở. Tổ chức Plan của Hà Lan hỗ trợ 2.563 triệu đồng thực hiện các dự án như: Dự án Y tế; tiết kiệm vay vốn thôn, bản; chương trình bảo trợ; chăm sóc và phát triển trẻ thơ; tái thiết sau bão WUTIP; Dự án Phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại 10 xã vùng đồng bào dân tộc gồm: xã Kim Thủy và Ngân Thủy (huyện Lệ Thủy); xã Trường Sơn (huyện Quảng Ninh); xã Dân Hóa, Trọng Hóa, Hóa Tiến, Trung Hóa, Thượng Hóa (huyện Minh Hóa).

Bên cạnh đó, Dự án do Plan Mỹ tài trợ 3.254 triệu đồng thực hiện Truyền thông về nhóm dinh dưỡng, hỗ trợ y tế, giáo dục tại xã Kim Thủy (huyện Lệ Thủy). Đại sứ quán Ailen hỗ trợ 8.000 triệu đồng thực hiện Dự án Nâng cao năng lực cho thanh niên khuyết tật người DTTS miền núi tại các xã Trọng Hóa, Hóa Sơn, Thượng Hóa (huyện Minh Hóa); xã Trường Xuân (huyện Quảng Ninh). Đại sứ quán Úc hỗ trợ 1.137 triệu đồng thực hiện Dự án Xây dựng hệ thống cung cấp nước sinh hoạt cho các bản dân tộc thiểu số, chuyển giao công nghệ, kỹ thuật trồng nấm cho cộng đồng nghèo DTTS tại xã Thượng Trạch (huyện Bố Trạch); xã Trường Sơn (huyện Quảng Ninh). Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc (Korea Eximbank) hỗ trợ 252.000 triệu đồng thực hiện Dự án cung cấp điện bằng năng lượng mặt trời tại các xã Tân Trạch, Thượng Trạch (huyện Bố Trạch); xã Trường Xuân, Trường Sơn (huyện Quảng Ninh); xã Ngân Thủy, Kim Thủy (huyện Lệ Thủy). Ngân hàng tái thiết Đức (KFW) hỗ trợ 78.575 triệu đồng thực hiện Dự án Bảo tồn và quản lý bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên tại các xã Trường Sơn (huyện Quảng Ninh); xã Minh Hóa, Trọng Hóa, Hóa Sơn, Trung Hóa, Thượng Hóa (huyện Minh Hóa). Tổ chức ICCO Hà Lan hỗ trợ 3.518 triệu đồng thực hiện Dự án Tiếp cận và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất rừng cho đồng bào nghèo dân tộc Vân Kiều tại xã Trường Xuân (huyện Quảng Ninh).

Các dự án chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực như: Y tế, giáo dục - đào tạo, phát triển kinh tế - xã hội, tài nguyên và môi trường, giải quyết những vấn đề xã hội, xây dựng năng lực tổ chức và hỗ trợ tư pháp… Nhiều chương trình dự án đã và đang mang lại hiệu quả, góp phần cải thiện đời sống tinh thần, vật chất cho một bộ phận người dân nghèo, người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Đặc biệt như Dự án Nâng cao năng lực cho thanh niên khuyết tật người DTTS miền núi tại các xã Trọng Hóa, Hóa Sơn, Thượng Hóa (huyện Minh Hóa). Sau 02 năm triển khai (2018 - 2019), Dự án đã tổ chức đào tạo nghề cho 35 thanh niên khuyết tật; hỗ trợ 112 mô hình sinh kế bền vững cho thanh niên khuyết tật và người khuyết tật DTTS; tập huấn nâng cao năng lực cho gần 1.000 người khuyết tật về quản lý kinh doanh sản xuất, chăn nuôi thú y, nước sạch, vệ sinh môi trường, quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, diễn tập phòng, chống thiên tai và tập huấn các kỹ năng sơ cấp cứu; xây dựng 65 nhà vệ sinh, công trình nước sạch cho các hộ gia đình. Dự án đi vào hoạt động đã góp phần thay đổi nhận thức, hành vi và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người khuyết tật DTTS, thanh niên khuyết tật trên địa bàn.

Tuy nhiên, các dự án đầu tư tại vùng dân tộc và miền núi là nơi có trình độ dân trí thấp, đi lại khó khăn, cơ sở vật chất và thông tin còn nhiều hạn chế, một số hoạt động ở khu vực này không được cập nhật thường xuyên, nhận thức của đồng bào còn hạn chế vì thế chưa phát huy hết vai trò trách nhiệm của người được hưởng lợi từ dự án.

Giai đọan 2021 - 2025, tỉnh tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin cụ thể và đầy đủ cho các tổ chức quan tâm; đặc biệt là các nhu cầu thiết thực, cấp bách cần được tài trợ trên địa bàn toàn tỉnh cho nhà tài trợ, tổ chức phi chính phủ nước ngoài để vận động, thu hút viện trợ; tạo điều kiện thuận lợi nhằm thu hút nguồn lực bên ngoài như ODA, các tổ chức phi chính phủ để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh; tranh thủ và phối hợp hoạt động có hiệu quả giữa các nguồn lực trong nước và nước ngoài hướng tới mục tiêu giảm nghèo nhanh bền vững, phát triển kinh tế nhanh hơn, hiệu quả hơn theo Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS” theo Quyết định 2214/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; tranh thủ sự quan tâm giúp đỡ của các Bộ, ngành liên quan, tạo điều kiện cho tỉnh để thu hút mọi nguồn lực của các tổ chức quốc tế, góp phần đẩy nhanh quá trình xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc, miền núi.

N.Q