Thực hiện các chính sách của Đảng, Chính phủ trong bảo vệ, phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, thời gian qua, các địa phương, đơn vị chủ rừng, cơ quan chức năng trên địa bàn đã tăng cường bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng, bảo tồn đa dạng sinh học; phát huy tối đa nguồn lực của Nhà nước, dự án, nguồn lực của đơn vị chủ rừng và người dân để bảo vệ và phát triển rừng. Mặc dù trong điều kiện còn nhiều khó khăn song công tác quản lý bảo vệ rừng trong thời gian qua của tỉnh đã có chuyển biến rõ nét, được cộng đồng xã hội quan tâm sâu sắc hơn. Chủ trương xã hội hóa nghề rừng được hiện thực, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người làm nghề rừng. Các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về dừng khai thác gỗ rừng tự nhiên được các cấp, các ngành trong tỉnh nghiêm túc thực hiện. Cơ chế, chính sách từng bước được sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới, thu hút các thành phần kinh tế tham gia bảo vệ và phát triển rừng, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người làm nghề rừng nhất là đồng bào dân tộc ít người, vùng sâu, vùng xa… Đây là những bước đi quan trọng của ngành Lâm nghiệp, khẳng định vị trí cũng như tầm quan trọng của phát triển kinh tế rừng.

Nhờ tăng cường các biện pháp bảo vệ rừng tại gốc và tăng cường các giải pháp phòng cháy, chữa cháy rừng nên hằng năm số vụ vi phạm về khai thác lâm sản, phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp trái pháp luật và diện tích thiệt hại do cháy rừng gây ra giảm so với những năm trước. Tình trạng bẫy, bắt, vận chuyển, buôn bán, sử dụng động vật hoang dã trái pháp luật giảm sâu. Diện tích rừng cơ bản được bảo vệ tốt. Tình trạng vi pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng đã được kiểm soát. Tổng số vụ vi phạm pháp luật trong bảo vệ rừng và quản lý lâm sản trong giai đoạn 2016 - 2020 đã giảm 25% so với giai đoạn 2011 - 2015. Diện tích rừng trồng trên địa bàn tỉnh không ngừng tăng, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người dân sống gần rừng, liền rừng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, hiện nay, công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định. Tình trạng khai thác, vận chuyển, buôn bán, chế biến lâm sản trái phép và lấn chiếm rừng, đất rừng vẫn còn xảy ra. Năng suất rừng trồng đã có sự cải thiện nhưng chưa cao, giá trị rừng trồng còn thấp, sản phẩm chủ yếu là gỗ nhỏ, khai thác khi rừng còn non để bán dăm giấy, chưa đáp ứng được nhu cầu nguyên liệu gỗ cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu, chưa tương xứng với tiềm năng về rừng và đất lâm nghiệp hiện có. Việc huy động nguồn lực, các thành phần kinh tế đầu tư vào bảo vệ, phát triển rừng, đặc biệt là rừng tự nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Trên đia bàn chưa thành lập được nhiều hợp tác xã, tổ, nhóm sản xuất, chế biến lâm sản; các cơ sở chế biến vẫn ở mức sơ chế, chưa tạo ra sản phẩm cuối để nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm, chưa hình thành chuỗi giá trị lâm sản. Vốn hỗ trợ từ nguồn Ngân sách Trung ương chưa được bố trí kịp thời, gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững tại địa phương. Công tác phối hợp giữa chủ rừng với chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng trong công tác bảo vệ rừng chưa thực sự hiệu quả.

Nhằm hướng tới mục tiêu bảo vệ diện tích đất rừng hiện có, trồng thêm trong tương lai, đồng thời tạo công ăn việc làm ổn định cho những người dân sống dựa vào nghề rừng, thời gian tới, các cấp, ngành, địa phương tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức về vai trò của rừng, công tác bảo vệ rừng cho mọi đối tượng, nhất là những người dân sống gần rừng, xen kẽ với rừng và sống lệ thuộc vào tài nguyên rừng; tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho đối tượng trực tiếp làm công tác bảo vệ rừng giúp nâng cao năng lực bảo vệ rừng; kiểm tra, thống kê theo dõi rừng hàng năm; cập nhật chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, kiểm kê lại rừng theo định kỳ; hạn chế việc chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và thực hiện tốt việc trồng rừng thay thế theo quy định; đẩy mạnh công tác xã hội hóa theo phương châm bảo vệ rừng là trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng; củng cố, xây dựng lực lượng bảo vệ rừng của chủ rừng đến trạm quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn các xã do chủ rừng quản lý; tổ chức thực hiện biện pháp bảo vệ rừng theo hướng bảo vệ rừng tại gốc, khai thác lâm sản theo quy định của pháp luật; có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trên địa bàn để ngăn chặn hành vi xâm hại đến tài nguyên rừng; tổ chức thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy rừng, phòng trừ sâu bệnh, gia súc phá hoại rừng.

Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương cũng sẽ thực hiện công tác giao rừng, cho thuê rừng thống nhất, đồng bộ với giao đất, cho thuê đất, cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất cho từng đối tượng để sử dụng lâu dài vào mục đích lâm nghiệp; tăng cường phối hợp để theo dõi, kiểm tra việc sử dụng đất của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, kịp thời phát hiện việc sử dụng đất lâm nghiệp không đúng mục đích, tham mưu xử lý nghiêm vi phạm xảy ra; nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ về giống cây lâm nghiệp; trồng thử nghiệm, bổ sung tập đoàn giống cây trồng phù hợp điều kiện tự nhiên, mục đích phòng hộ, kinh doanh giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh lâm sản hàng hóa; tăng cường ứng dụng biện pháp trồng rừng thâm canh dựa trên cơ sở áp dụng biện pháp kỹ thuật tổng hợp, liên hoàn để nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng, hiệu quả kinh tế từ khâu chọn giống, làm đất, trồng và chăm sóc rừng; nghiên cứu chu trình bảo quản và cải tiến hệ thống bầu, dinh dưỡng đóng bầu sản xuất cây giống để hạ giá thành sản phẩm, tăng sự tiện lợi trong vận chuyển cây giống đến hiện trường trồng rừng; ứng dụng công nghệ thông tin vào việc quản lý, quy hoạch và theo dõi diễn biến tài nguyên rừng.

Mặt khác, cơ quan Kiểm lâm, chính quyền địa phương, các chủ rừng cũng sẽ phối hợp thực hiện tốt công tác theo dõi diễn biến tài nguyên rừng, nhất nâng cao khả năng sử dụng hệ thống thông tin địa lý toàn cầu vào công tác theo dõi diễn biến tài nguyên rừng hàng năm, hoàn thiện hệ thống dữ liệu lâm nghiệp từ cấp xã, cấp huyện và cấp tỉnh; thông qua hệ thống khuyến nông cơ sở, từng bước chuyển giao quy trình mới trong lĩnh vực sản xuất lâm nghiệp cũng như việc vận dụng tiến bộ công nghệ về giống, về quy trình trồng rừng kinh tế, trồng rừng thâm canh; xây dựng, nhân rộng các mô hình quản lý rừng bền vững, mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn, sản xuất RVAC...

Ngoài việc nhanh chóng xây dựng chính sách và chiến lược thị trường lâm sản, trong đó quan tâm đến thị trường cho gỗ rừng trồng và các loại lâm sản ngoài gỗ, các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tiếp thị, nghiên cứu tìm hiểu thị trường, thị hiếu người tiêu dùng để sản xuất những sản phẩm thích hợp nhằm chiếm lĩnh thị trường và thu lợi nhuận cao, nghiên cứu để tìm ra chính sách tiêu thụ sản phẩm lâm nghiệp cho dân, chú trọng sản phẩm từ rừng trồng; tăng cường mở rộng mối quan hệ hợp tác với tổ chức quốc tế đang triển khai trên địa bàn tỉnh, tranh thủ tối đa, sử dụng hiệu quả nguồn vốn tài trợ nước ngoài cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; đẩy mạnh hợp tác song phương với các tỉnh biên giới của nước bạn Lào có chung đường biên giới để tăng cường trao đổi thông tin, bảo đảm công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng và quản lý lâm sản hiệu quả, chặt chẽ; thực hiện thỏa thuận đa phương về môi trường, cam kết quốc tế liên quan đến lâm nghiệp mà Việt Nam tham gia như Công ước quốc tế về cấm buôn bán động vật hoang dã (CITES), Công ước Đa dạng sinh học (UNCDB), Công ước chống sa mạc hóa (UNCCD), Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu toàn cầu (UNFCCC)...

Minh Huyền