Theo đó, tỉnh đã đề ra những mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể, đó là: Tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa bình quân hàng năm đạt 14 - 14,5%, trong đó giai đoạn 2011 - 2015 đạt 14%/năm và giai đoạn 2016 - 2020 đạt 14,5%/năm; phấn đấu đến năm 2015 kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 155 - 165 triệu USD và năm 2020 đạt khoảng 260 - 270 triệu USD; tốc độ tăng trưởng bình quân của kim ngạch nhập khẩu giai đoạn 2011 - 2015 đạt 10,8%/năm và giai đoạn 2016 - 2020 đạt 12,7%/năm; tăng tỷ trọng xuất khẩu các mặt hàng qua chế biến, hàng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp sản xuất tại tỉnh; đồng thời đảm bảo nhập khẩu đủ nguyên nhiên liệu, các máy móc, thiết bị tiên tiến hiện đại phục vụ sản xuất, giảm nhập khẩu hàng tiêu dùng…

Để đạt được những mục tiêu cụ thể đó, trong công tác chỉ đạo, điều hành, địa phương thường xuyên rà soát, ban hành cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước vào các ngành sản xuất công nghiệp, nông nghiệp có tiềm năng, lợi thế xuất khẩu của tỉnh. Năm 2020, toàn tỉnh đã phê duyệt chủ trương đầu tư 74 dự án với tổng mức đầu tư hơn 16.580 tỷ đồng. Các chủ đầu tư đã tích cực thực hiện thủ tục để triển khai dự án theo tiến độ đề ra. Nhiều dự án FDI tiếp tục được đầu tư và triển khai hoạt động theo tiến độ. Hiện nay, trên địa bàn có 25 dự án FDI được cấp Giấy chứng nhận đầu tư với tổng vốn đăng ký đầu tư là 1.078,58 triệu USD. Năm 2020, tỉnh đã cấp hơn 500 Giấy phép liên vận, tổ chức khai thác có hiệu quả các tuyến vận tải hành khách theo tuyến cố định, vận tải hành khách theo hợp đồng, du lịch, vận tải hàng hóa, đáp ứng được nhu cầu tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch thương mại đối lưu giữa hai nước Việt Nam - Lào. Công tác kiểm tra, xác định xuất xứ đối với hàng hóa xuất nhập khẩu được triển khai có hiệu quả. Hầu hết các doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn tỉnh đều chấp hành nghiêm túc quy định về xuất xứ theo pháp luật Việt Nam và quy tắc xuất xứ đã cam kết theo Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (Hiệp định CPTPP), Hiệp định thương mại tự do (EVFTA).

Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin để phục vụ quản lý và chỉ đạo điều hành. Đến nay, tất cả các cơ quan hành chính Nhà nước cấp tỉnh và 8 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đã ứng dụng phần mềm quản lý văn bản. Các cơ quan thông tin truyền thông, Sàn giao dịch thương mại điện tử, Sàn giao dịch việc làm luôn được duy trì, nâng cấp đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của Nhân dân trong tỉnh và cả nước, phục vụ tốt cho đời sống người dân, cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và hội nhập kinh tế quốc tế. Nhằm tạo môi trường hấp dẫn, thuận tiện, thông thoáng, minh bạch và thân thiện cho nhà đầu tư, thu hút nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh được tỉnh chú trọng thông qua việc thực hiện đồng bộ giải pháp như đẩy mạnh quảng bá hình ảnh, tiềm năng, cơ hội đầu tư của tỉnh trong và ngoài nước; tăng cường khai thác, huy động nhiều nguồn vốn để triển khai dự án phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, khu kinh tế, khu công nghiệp, khu du lịch...

Cùng với đó, trên cơ sở áp dụng các giải pháp phù hợp với từng mặt hàng, từng doanh nghiệp, địa phương đã hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp; triển khai chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ trong sản xuất, kỹ thuật canh tác, ứng dụng các loại giống cây trồng mới cho năng suất, chất lượng cao, đổi mới công nghệ thu hoạch, sơ chế, bảo quản, chế biến nhằm tăng giá trị sản phẩm hàng hóa nông sản xuất khẩu; giới thiệu hỗ trợ doanh nghiệp trong tỉnh tham gia hội chợ trong và ngoài nước; phổ biến, cung cấp thông tin về luật pháp, chính sách, tập quán buôn bán của thị trường Lào, Thái Lan, các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia, quy chuẩn mặt hàng xuất khẩu, sở hữu trí tuệ, đăng ký nhãn hiệu hàng hóa… cho các doanh nghiệp để nâng cao chất lượng, hiệu quả xuất khẩu và bảo vệ uy tín thương hiệu hàng hóa Việt Nam; hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư xây dựng, phát triển thương hiệu, khuyến khích doanh nghiệp áp dụng Bộ tiêu chuẩn quản lý chất lượng phù hợp giúp nâng cao tính cạnh tranh cho sản phẩm, hội nhập quốc tế; chỉ đạo các tổ chức tín dụng trên địa bàn ưu tiên, đáp ứng đầy đủ, kịp thời vốn cho lĩnh vực xuất khẩu nói riêng và các lĩnh vực ưu tiên khác theo chủ trương của Chính phủ; tạo dựng mối liên hệ mật thiết với các hiệp hội, ngành hàng trong nước nhằm thu thập thông tin liên quan đến thị trường, giá cả và chính sách của các nước và thông tin đến doanh nghiệp nhằm nâng cao tính chủ động, phòng ngừa rủi ro khi thị trường có biến động.

Ngoài ra, tỉnh cũng tăng cường ứng dụng thương mại điện tử trong hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu; nâng cấp sàn giao dịch thương mại điện tử www.quangbinhtrade.vn và hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia giao dịch, quảng bá hình ảnh, sản phẩm trên sàn thương mại điện tử của tỉnh, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng sàn thương mại điện tử, website thông tin riêng để quảng bá, giới thiệu hàng hóa xuất khẩu; chỉ đạo triển khai thủ tục Hải quan điện tử theo lộ trình của ngành Hải quan, góp phần đưa thủ tục hải quan điện tử chuyển từ giai đoạn thí điểm sang giai đoạn chính thức. Hiện nay, thủ tục hải quan điện tử (Hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS) được thực hiện trên hầu hết các loại hình, việc tiếp nhận hồ sơ được thực hiện tự động hóa thông qua hệ thống xử lý dữ liệu hải quan đặt tại Tổng cục Hải quan.

Tuy cơ sở hạ tầng kỹ thuật đã được cải thiện đáng kể nhưng vẫn còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế về kinh tế. Vốn đầu tư phát triển hạ tầng tại các khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu còn hạn hẹp, đặc biệt là tại cửa khẩu phụ Cà Roòng - Noọng Ma. Chưa có các trung tâm logistics quy mô được quy hoạch ở các đầu mối để kết nối các loại phương tiện vận tải trên địa bàn tỉnh. Các điểm logistics chưa được đầu tư xây dựng trên các tuyến Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh, nhất là tại các cảng biển của tỉnh, làm hạn chế sự phát triển hoạt động dịch vụ logistics và sự phát triển sản xuất, lưu thông hàng hóa, làm chậm tiêu thụ sản phẩm và giao thương hàng hóa. Hầu hết các doanh nghiệp trong tỉnh hoạt động xuất nhập khẩu với quy mô nhỏ, hạn chế về loại hình kinh doanh, chưa có nhiều hoạt động tiếp cận và mở rộng thị trường ra các nước trong khu vực và thế giới.

Mặt khác, các doanh nghiệp chưa chủ động trong công tác xúc tiến mở rộng thị trường. Sản phẩm hàng hóa xuất khẩu chủ yếu vẫn là hàng thô, mặt hàng có hàm lượng công nghệ chế biến cao còn chiếm tỷ lệ thấp, chủng loại hàng hóa xuất khẩu còn đơn điệu, chưa có hàng hóa mới xuất khẩu có quy mô lớn, hầu hết doanh nghiệp xuất khẩu đều kinh doanh theo kinh nghiệm, khả năng cạnh tranh thấp. Nguyên liệu đầu vào để phục vụ cho các nhà máy sản xuất, chế biến sản phẩm xuất khẩu không đáp ứng đủ về số lượng lẫn chất lượng cho các doanh nghiệp, một số doanh nghiệp phải mua nguyên liệu từ các tỉnh khác hoặc nhập khẩu từ nước ngoài để chế biến xuất khẩu. Số doanh nghiệp vừa sản xuất, chế biến vừa xuất khẩu chiếm tỷ lệ ít, chủ yếu là các doanh nghiệp thương mại xuất khẩu mua hàng từ Lào, Thái Lan hoặc các tỉnh trong nước về và xuất khẩu, không qua chế biến nên giá trị gia tăng đạt thấp, nộp ngân sách không đáng kể. Thị trường xuất khẩu chưa có nhiều thay đổi, các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc, nhất là đối với sản phẩm gỗ, cao su, tinh bột sắn, trong khi thị trường này thiếu ổn định và không bền vững. Chính sách quản lý hoạt động xuất nhập khẩu đối với mặt hàng gỗ của Chính phủ Lào có sự thay đổi làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp...

Để đạt kết quả cao trong triển khai thực hiện Chương trình hành động thực hiện Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa, giai đoạn 2021 - 2030, tỉnh sẽ triển khai tích cực chương trình phát triển nguồn nhân lực của tỉnh, trong đó coi trọng đào tạo nhân lực phục vụ cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế; tổ chức hội thảo, hội nghị về xúc tiến đầu tư mà trong đó thành phần tham dự là các nhà đầu tư, nhà tài trợ trong và ngoài nước để tạo điều kiện hiểu thêm về tiềm năng thế mạnh của tỉnh và danh mục dự án kêu gọi đầu tư, làm căn cứ nghiên cứu, xem xét lựa chọn thực hiện hoạt động đầu tư; tiếp tục triển khai thực hiện đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác quản lý Nhà nước về hải quan; rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách về khuyến khích, ưu đãi hỗ trợ đầu tư, chính sách phát triển thị trường vốn và tín dụng đầu tư, chính sách đất đai, chính sách phát triển nguồn nguyên liệu, phát triển nguồn nhân lực; rà soát, tái cơ cấu các ngành, sản phẩm, tập trung sản xuất quy mô lớn, mang tính hàng hóa đối với sản phẩm tỉnh có tiềm năng, lợi thế; hỗ trợ, tư vấn doanh nghiệp tỉnh nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường, tổ chức hội chợ thương mại; đầu tư xây dựng lập trung tâm logistics phục vụ xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ khác; xây dựng chương trình liên kết mở rộng vùng nguyên liệu, sản xuất và tiêu thụ nông sản, lâm sản của tỉnh với các tỉnh biên giới thuộc Lào.

Mặt khác, tỉnh cũng sẽ thực hiện tốt chính sách để thu hút tối đa nguồn vốn FDI, ODA; đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư trong nước với các tỉnh và ngoài nước có tiềm năng đầu tư, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực như công nghiệp chế biến, nông nghiệp nông thôn...; tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, hội nhập kinh tế quốc tế, mở rộng thị trường mới, xây dựng thương hiệu hàng hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu; hướng dẫn, hỗ trợ đơn vị, tổ chức đoàn tham gia khảo sát, nghiên cứu thị trường xuất khẩu mới để tránh phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, nhất là đối với sản phẩm gỗ, cao su và sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh; thực hiện biện pháp quản lý nhập khẩu, quy định trong lĩnh vực hải quan phù hợp với cam kết quốc tế và nguyên tắc của WTO, CPTPP, EVFTA kiểm tra chất lượng hàng hóa nhập khẩu đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; phổ biến đến doanh nghiệp quy chuẩn kỹ thuật hàng hóa, thiết bị, công nghệ phù hợp với cam kết quốc tế nhằm kiếm soát nhập khẩu hàng hóa, thiết bị công nghệ để trong quá trình sử dụng không gây tác động xấu đến môi trường và sức khỏe của người dân; tăng cường công tác quản lý Nhà nước về hàng hóa thiết bị, công nghệ nhập khẩu, nhất là việc hoàn thiện quy định, quy chuẩn đối với hàng hóa thiết bị công nghệ nhập khẩu...

Minh Huyền