Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo tại làng biển Cảnh Dương (Quảng Trạch), năm 2000, Dương Trọng Hải thi đỗ khoa Tin học thuộc Đại học sư phạm Huế. Trong thời gian theo học tại đây, Hải từng có nhiều công trình nghiên cứu và được Trường đại học Huế tuyên dương là sinh viên nghiên cứu khoa học xuất sắc nhất. Anh cũng đồng thời có mặt trong danh sách 37 sinh viên ngành Công nghệ thông tin xuất sắc nhất của các trường đại học Việt Nam do Bộ Bưu chính - Viễn thông công nhận.

Tốt nghiệp đại học năm 2004, Hải về nhận công tác tại khoa Toán - Tin Trường đại học Quảng Bình (lúc đó còn là Trường CĐSP). Là một người trẻ tuổi, tâm huyết với nghề nghiệp và say mê nghiên cứu, thầy giáo Dương Trọng Hải đã có nhiều đóng góp lớn trong quá trình giảng dạy tại đây. Năm 2007, thông qua sự giới thiệu của Giáo sư - TSKH Nguyễn Ngọc Thành (Đại học Bách khoa Wroclaw, Ba Lan), anh nộp hồ sơ và được nhận học bổng toàn phần khóa học thạc sĩ và tiến sĩ tại Đại học Inha (Hàn Quốc). Tháng 9-2007, Dương Trọng Hải chia tay gia đình và bạn bè, đồng nghiệp để bắt đầu hành trình học tập và nghiên cứu tại Hàn Quốc.

Hơn 4 năm học tập tại Trường đại học Inha, chàng trai trẻ Dương Trọng Hải đã vượt qua rất nhiều khó khăn. Tiến sĩ Lê Thị Hoài Thu, Phó hiệu trưởng Trường đại học Quảng Bình, người luôn dõi theo từng bước đi của Hải, cho biết: Học bổng của Trường đại học Inha khá thấp nên cuộc sống của Hải nơi xứ người vô cùng chật vật. Có những mùa đông thậm chí Hải không có đủ áo ấm để mặc.

Trong khi đó ở quê nhà, vợ anh, một cô giáo THCS và cậu con trai nhỏ cùng hai bên gia đình nội, ngoại đều thuộc diện khó khăn. Vừa dốc sức cho chương trình học tập, nghiên cứu khá căng thẳng, vừa phải thích nghi với cuộc sống mới, có những khoảnh khắc anh chỉ muốn buông xuôi. Thế nhưng nghĩ đến sự kỳ vọng của gia đình, bạn bè và đồng nghiệp dành cho mình, Dương Trọng Hải đã nỗ lực để vượt qua tất cả. "Nhiều hôm học mệt đến nỗi em gục xuống bên bàn học và ngủ quên lúc nào không hay. Thời gian đầu, em thậm chí không có thời gian để đọc e-mail của mọi người từ quê nhà gửi sang...", Hải tâm sự trong một lá thư gửi cho Tiến sĩ Lê Thị Hoài Thu.

Tiến sĩ Dương Trọng Hải tại một hội nghị khoa học quốc tế.

Sự khổ luyện và ý chí của chàng trai trẻ Dương Trọng Hải đã mang lại những thành quả vẻ vang sau bốn năm theo học tại đại học Inha. Tính đến thời điểm này, anh đã có 22 công trình khoa học được đăng ở các tạp chí có uy tín trên thế giới, gồm 9 bài báo, 2 chương sách, 11 bài nghiên cứu... Trong số này có 1 bài báo khoa học nằm trong số 10 bài được tham khảo nhiều nhất ở tạp chí Cybernetics and Systems (là tạp chí chuyên ngành công nghệ thông tin nổi tiếng trên thế giới). Anh từng tham gia báo cáo các công trình khoa học tại 9 hội nghị quốc tế thuộc nhiều quốc gia như Úc, Ba Lan, Mỹ, Hàn Quốc và Việt Nam; là thành viên tổ chức của các Hội nghị quốc tế về Công nghệ thông tin như KES AMSTA 2008 and ACIIDS 2009. Dương Trọng Hải cũng giữ vai trò phản biện của nhiều hội nghị quốc tế và tạp chí khoa học...

Trong thời gian hoàn thành chương trình tiến sĩ, anh là thành viên nghiên cứu chính của dự án "Xây dựng các mô hình quản lý tri thức ontology và ứng dụng vào các hệ khuyến nghị" do GS.TSKH Nguyễn Ngọc Thành làm chủ nhiệm được tài trợ bởi Quỹ phát triển khoa học và Công nghệ quốc gia (Nafosted). Dương Trọng Hải cũng là trưởng nhóm và là thành viên nghiên cứu chính của nhiều dự án như Intelligent Augmented Reality và Intelligent Vehicle Routing System for 3PL tại Intelligent E-commercial Systems Lab thuộc đại học Inha. Sau bao nỗ lực, những thành quả mà anh đạt được thật đáng trân trọng và tự hào.

Nói về người đồng nghiệp trẻ này, Phó hiệu trưởng Lê Thị Hoài Thu cho biết, ngay khi còn đang học tại Inha, Hải đã nhận được nhiều lời mời về công tác tại các trường đại học danh tiếng trong và ngoài nước. Và sau khi Dương Trọng Hải bảo vệ xuất sắc luận án tiến sĩ về Khoa học máy tính, nhiều người cũng đặt ra câu hỏi rằng liệu anh có trở về Trường đại học Quảng Bình, nơi môi trường giảng dạy và nghiên cứu vẫn còn nhiều hạn chế.

GS-TSKH Nguyễn Ngọc Thành cũng băn khoăn về điều đó và cả tôi cũng thế. Nhưng đáp lại sự băn khoăn ấy là câu trả lời rất thẳng thắn và chân thành của Hải: "Em ra đi từ đâu em sẽ trở về đúng nơi đó!". Có thể nói, Hải có một tình yêu mãnh liệt, trong trẻo và luôn nặng tình với quê hương. Trong một vài lần gửi thư cho tôi, Hải kể, những lúc quá mệt mỏi, căng thẳng và nhớ nhà, em lại mở những bài hát cũ thời chống Mỹ ra nghe. Sự so sánh có thể là khập khiễng, nhưng em nghĩ, cuộc sống thời chiến khó khăn là thế mà bao thế hệ cha anh mình cũng đã vượt qua và chiến thắng. Vậy tại sao mình không cố gắng để vượt qua mọi thời khắc khó khăn trong cuộc sống bây giờ? Tôi cứ nghĩ, với những bạn trẻ thuộc thế hệ 8X, dường như Hải là một trường hợp rất đặc biệt!", chị Thu tâm sự.

Mùa xuân này, Trường đại học Quảng Bình sẽ đón tiến sĩ trẻ Dương Trọng Hải trở về sau 4 năm miệt mài học tập nghiên cứu với những thành quả vẻ vang. PGS-TS Hoàng Dương Hùng, hiệu trưởng nhà trường vui mừng nói: Để Trường đại học Quảng Bình trở thành địa chỉ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, chúng tôi rất cần những người như tiến sĩ Dương Trọng Hải. Là một trí thức trẻ và tâm huyết với nghề nghiệp, với quê hương, trong tương lai anh sẽ có nhiều đóng góp cho nhà trường, cho sinh viên. Chúng tôi sẽ cố gắng tạo điều kiện tốt nhất để Dương Trọng Hải và những trí thức trẻ có một môi trường giảng dạy và nghiên cứu lý tưởng. Không chỉ mang lại lợi ích cho riêng Trường đại học Quảng Bình, tôi tin rằng, Dương Trọng Hải sẽ góp phần rất lớn trong việc động viên thế hệ trẻ tỉnh nhà trên con đường chinh phục những đỉnh cao trí tuệ.

Một mùa xuân mới lại về, xin chúc mừng tiến sĩ Dương Trọng Hải, người đã mang lại niềm vui, niềm tự hào cho gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và quê hương. Tin rằng trong tương lai, anh sẽ có nhiều đóng góp trong quá trình phát triển và đi lên của Trường đại học Quảng Bình và tiếp tục gieo những hạt mầm sáng tạo cho các thế hệ sinh viên tỉnh nhà.

Ngọc Mai
(Báo Quảng Bình)