Để tạo động lực giúp HTX phát triển, giai đoạn 2017 - 2020, Liên minh HTX tỉnh đã triển khai các hoạt động đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của thành viên như: Đề nghị Liên minh HTX Việt Nam làm việc với các Bộ, ngành Trung ương cho các HTX được truy nộp bảo hiểm xã hội; làm việc với Sở Giao thông vận tải giải quyết kiến nghị của các HTX vận tải về phân bổ luồng, tuyến, lập trật tự trong vận tải hành khách; tham gia với Cục Thuế tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường giải quyết các kiến nghị về thực hiện chính sách thuế, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các HTX; làm việc với chính quyền các địa phương giải quyết nhiều đơn thư về những vướng mắc trong quan hệ lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền cơ sở đối với HTX...

Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh cũng đẩy mạnh tuyên truyền phát triển kinh tế tập thể, HTX, tổ chức hiệu quả các hoạt động tư vấn, hỗ trợ phát triển sản xuất... Nhờ đó, giai đoạn 2017 - 2020, môi trường đầu tư, kinh doanh trên địa bàn tỉnh được cải thiện rõ rệt. Các thành phần kinh tế phát triển nhanh và hiệu quả. Nhiều nơi, bà con nông dân đã liên kết lại với nhau thành tổ hợp tác (THT), HTX để tăng năng lực cạnh tranh, liên kết chuỗi giá trị với doanh nghiệp nhằm phát triển bền vững. Các thành viên trong HTX đã tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong sản xuất, nâng cao thu nhập cho hộ thành viên, tạo công ăn việc làm cho người lao động, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Tính đến cuối tháng 6/2020, trên địa bàn tỉnh có 638 THT hoạt động trong các lĩnh vực chăn nuôi, trồng trọt, lâm nghiệp, khai thác trên biển, tiểu thủ công nghiệp, nuôi trồng, chế biến thủy sản và dịch vụ nông nghiệp. Hoạt động của THT chủ yếu giúp đỡ, tương trợ nhau, cùng trao đổi kinh nghiệm sản xuất, hỗ trợ nhau về giống, kỹ thuật mới, áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất; cung cấp thông tin, tiêu thụ sản phẩm, giúp nhau vốn sản xuất.

Đối với HTX, toàn tỉnh hiện có 344 HTX đang hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp, thủy sản, giao thông vận tải, xây dựng, thương mại, dịch vụ, du lịch... với 123.139 thành viên và 4.127 lao động, tổng nguồn vốn hoạt động trên 5.000 tỷ đồng. Năm 2020, doanh thu mỗi HTX đạt 1.800 triệu đồng, lãi 205 triệu đồng. Nhiều HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị sản phẩm, HTX sản xuất nông nghiệp sạch công nghệ cao có xu hướng phát triển. Hiện nay có 01 liên hiệp HTX đã được thành lập tại huyện Lệ Thủy nhằm tập hợp các HTX trên địa bàn hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh.

Hầu hết, các lĩnh vực hoạt động của các HTX đều đạt được những kết quả tích cực, trong đó lĩnh vực nông, lâm nghiệp, thủy sản là nổi bật nhất với 235 HTX, 67.240 thành viên, 2.772 lao động, số vốn hoạt động 506.163 triệu đồng. Đa số HTX phát huy tốt vai trò sản xuất, hỗ trợ kinh tế hộ phát triển, đáp ứng các khâu cơ bản của dịch vụ sản xuất nông nghiệp, tham gia dồn điền đổi thửa, hướng dẫn và tạo điều kiện cho nông dân sản xuất theo quy hoạch. Một số nơi đang mở ra hướng dịch vụ, kinh doanh tổng hợp, xúc tiến thành lập HTX trang trại, chăn nuôi sạch, HTX sản xuất rau sạch, nông sản sạch. Nhiều HTX đã thu hút các nguồn vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và các công trình phục vụ dân sinh trong cộng đồng dân cư.

Trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có 39 HTX hoạt động sản xuất, kinh doanh nhiều ngành nghề khác nhau như: Cơ khí, gia công mộc mỹ nghệ, sản xuất, chế biến rượu, nước mắm, bánh mè xát, khoai deo, làm nón, sản xuất mây tre đan... Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn về nguồn vốn, thị trường tiêu thụ nhưng các HTX đã cố gắng khắc phục, giữ vững tiến độ sản xuất, kinh doanh, bảo đảm việc làm và đời sống cho thành viên, người lao động, tạo được thương hiệu và chỗ đứng trên thị trường. Lĩnh vực giao thông - vận tải, xây dựng, thương mại, dịch vụ, du lịch, môi trường, nước sạch, tín dụng đều phát triển theo hướng tích cực và đa dạng hơn. Các HTX thành lập mới có hình thức tổ chức và phương thức hoạt động linh hoạt, phù hợp với đặc điểm của từng ngành nghề, địa phương. Đến nay, có 173 HTX được xếp loại khá và tốt, 80% HTX hoạt động có lãi.

Về kinh tế, tuy chưa lớn nhưng hàng năm, kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX đã đóng góp khoảng 04% vào GDP của tỉnh. HTX, THT đóng vai trò quan trọng trong việc huy động các nguồn lực để đầu tư khai thác các thế mạnh của địa phương vào phát triển sản xuất, tạo ra sản phẩm phục vụ tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Về xã hội, HTX, THT đã giải quyết được nhiều việc làm, tăng thu nhập, qua đó góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn nông thôn. Những nơi HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả đã làm nòng cốt trong việc xây dựng và nâng cấp kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và sinh hoạt cộng đồng; đóng góp quan trọng vào việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư và xây dựng nông thôn mới.

Mặc dù kinh tế tập thể đã có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên, trong 6 tháng đầu năm 2020, hầu hết hoạt động của các THT gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Sản xuất bị ngưng trệ, hàng hóa không tiêu thụ được, thu nhập giảm sút ảnh hưởng đến đời sống của thành viên.

Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục thực hiện tốt vai trò nòng cốt, dẫn dắt các thành viên thực hiện hiệu quả các giải pháp trọng tâm; mở rộng và nâng cao chất lượng tư vấn, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các thành viên; đẩy mạnh việc liên doanh, liên kết phát triển thị trường, từng bước vươn lên làm chủ trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh; tích cực tham mưu cho tỉnh ban hành các chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp để thu hút thêm nhiều HTX, doanh nghiệp có năng lực tài chính đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất trên địa bàn tỉnh; làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực quản lý kinh tế cho đội ngũ làm công tác quản lý để tổ chức kinh doanh, sản xuất hiệu quả... Trước mắt, đơn vị sẽ đẩy mạnh tư vấn, hỗ trợ để tháo gỡ khó khăn cho các HTX, THT bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19.

N.Q