Thời gian qua, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển thương mại biên giới, đầu tư xây dựng khu kinh tế cửa khẩu và đẩy mạnh hoạt động biên mậu, hợp tác giữa tỉnh Quảng Bình, các tỉnh của nước bạn Lào có chung đường biên giới được duy trì, phát triển, mối quan hệ hữu nghị, thân tình, đoàn kết và hợp tác toàn diện, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển kinh tế, kinh doanh có hiệu quả, thúc đẩy hoạt động giao thương, trao đổi hàng hóa giữa 02 tỉnh Khăm Muộn, Savannakhet (nước CHDCND Lào) với Quảng Bình (nước CHXHCN Việt Nam) và 09 tỉnh vùng Đông Bắc Thái Lan qua cặp cửa khẩu Cha Lo - Nà Phàu, Cà Roòng - Noọng Ma. Cơ sở hạ tầng cửa khẩu, hạ tầng thương mại được UBND tỉnh và các tỉnh nước bạn Lào quan tâm đầu tư, nâng cấp nên hoạt động xuất, nhập khẩu qua các cặp cửa khẩu đạt được những kết quả quan trọng. Tính đến tháng 5/2021, tổng số doanh nghiệp đã tham gia làm thủ tục hải quan 224 doanh nghiệp; làm thủ tục hải quan 12.340 tờ khai, tăng 47% so với cùng kỳ; trọng lượng hàng hóa đạt 537,3 nghìn tấn, tăng 56%; kim ngạch hàng hóa đạt 705 triệu USD, tăng 42%; làm thủ tục cho 60.096 lượt phương tiện xuất, nhập cảnh, tăng 02%; tổng số thu ngân sách 119,596 tỷ đồng, đạt 40% so với chỉ tiêu HĐND tỉnh giao.

Nằm trong hành lang kinh tế Đông - Tây, Quảng Bình là tỉnh có đầu mối quan trọng thông thương ra khu vực và thế giới về giao lưu buôn bán, hợp tác phát triển. Tỉnh đã ký Biên bản hợp tác với các tỉnh Savannakhet, Khăm Muộn của nước CHDCND Lào về lĩnh vực thương mại để cùng nhau phát triển kinh tế - xã hội, thiết lập quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực thương mại, du lịch và đầu tư. Hàng năm, tỉnh Quảng Bình với 02 tỉnh Khăm Muộn, Savannakhet đã tổ chức các cuộc gặp mặt cấp cao luân phiên để đánh giá, trao đổi tình hình thực hiện và kết quả hợp tác thuộc lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng; các ngành, địa phương có chung biên giới luân phiên gặp nhau trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, tăng cường mối quan hệ truyền thống hữu nghị giữa hai nước Việt Nam - Lào. Chính vì vậy, mối quan hệ hợp tác và phát triển thương mại biên giới của Quảng Bình với Khăm Muộn, Savannakhet và một số tỉnh của nước CHDCND Lào ngày càng được tăng cường, phát triển, từng bước hòa nhập với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế chung của cả nước, khu vực và thế giới.

Hoạt động thương mại biên giới giữa tỉnh Quảng Bình và tỉnh Khăm Muộn thuận lợi là nhờ cơ chế, chính sách của Chính phủ, Bộ Công Thương của 02 nước như Hiệp định Thương mại Biên giới, Hiệp định quá cảnh hàng hóa giữa Chính phủ 02 nước CHXHCN Việt Nam và nước CHDCND Lào; Nghị định số 14/2018/NĐ-CP ngày 23/01/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về hoạt động thương mại biên giới; Thông tư số 01/2018/TT-BCT ngày 27/02/2018 của Bộ Công Thương quy định chi tiết hàng hóa mua bán, trao đổi qua cửa khẩu phụ, lối mở biên giới của thương nhân…

Các thủ tục hành chính về hải quan, xuất nhập khẩu, thuế đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả. Các mặt hàng xuất, nhập khẩu có xuất xứ từ mỗi nước qua cửa khẩu Cha Lo chủ yếu đều áp dụng mức thuế suất nhập khẩu 0%, tạo điều kiện rất thuận lợi cho giao thương giữa hai nước Việt - Lào. Những thủ tục liên quan đến thương mại tương đối thông thoáng, rút ngắn được thời gian thông quan, việc khai hải quan từ xa qua mạng internet đã được thực hiện rộng rãi trong doanh nghiệp của tỉnh Quảng Bình nên xuất, nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu Cha Lo và Cà Roòng ngày càng thuận lợi hơn, các doanh nghiệp áp dụng nghiêm túc, phát huy được hiệu quả.

Hai tỉnh cũng đã phối hợp chặt chẽ trong công tác phòng, chống buôn lậu hàng giả, gian lận thương mại buôn bán vận chuyển ma túy, chất gây nghiện và các loại hàng hóa cấm buôn bán, lưu thông trên thị trường; phổ biến, tuyên truyền, công khai quy định về thủ tục hành chính của Nhà nước đối với hoạt động thương mại, buôn bán qua lại giữa hai nước Việt Nam - Lào, các quy chế về hoạt động du lịch, dịch vụ… nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hoạt động xuất nhập cảnh của doanh nghiệp, công dân và khách du lịch.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 và sạt lở nghiêm trọng trên đường Quốc lộ 12A do lũ lụt trong tháng 10 nên hoạt động xuất nhập cảnh, thương mại qua Cửa khẩu quốc tế Cha Lo ảnh hưởng khá nghiêm trọng. Kết cấu cơ sở hạ tầng ở Khu Kinh tế cửa khẩu vẫn còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội nên việc thu hút vốn đầu tư cả trong, ngoài nước vào khu kinh tế cửa khẩu còn nhiều hạn chế. Nguồn vốn để đầu tư vào hạ tầng khu kinh tế cửa khẩu, chợ biên giới còn ít, phụ thuộc phần lớn vào nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương. Chính sách thuế và các quy định về thủ tục hải quan xuất, nhập khẩu, xuất, nhập cảnh giữa Việt Nam - Lào còn nhiều thay đổi chưa thống nhất nên ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp và khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc thực thi quản lý, điều hành về thương mại biên giới. Nguồn nhân lực để phục vụ cho công tác quản lý và phát triển hoạt động thương mại ở các khu vực biên giới, cửa khẩu còn nhiều bất cập; chưa làm tốt khâu lưu thông hàng hoá phục vụ sản xuất tiêu dùng của cư dân biên giới nhất là vai trò của các chợ biên giới, chợ cửa khẩu để từ đó phát triển các hoạt động mua bán giao thương trên địa bàn...

Để hoạt động thương mại biên giới tiếp tục phát triển, góp phần vào tăng trưởng kinh tế, thực hiện có hiệu quả Hiệp định thương mại biên giới Việt Nam - Lào, UBND tỉnh đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu trình Chính phủ ban hành chiến lược dài hạn, chính sách cụ thể phù hợp với đặc điểm của từng vùng, miền, các cụm cửa khẩu của 3 khu vực (Bắc - Trung - Nam) nhằm đẩy mạnh hơn nữa sự hợp tác với các nước có chung đường biên giới với Việt Nam; tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho địa phương đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng, dịch vụ thương mại, nâng cấp đường giao thông, nhất là cho các khu vực cửa khẩu, biên giới, tạo điều kiện để thu hút các nhà đầu tư, kinh doanh tại khu vực các cửa khẩu, thúc đẩy phát triển kinh tế các huyện miền núi có chung biên giới với các tỉnh của nước bạn Lào; có những chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào các chợ dân sinh, có chế độ ưu đãi đối với doanh nghiệp, các thành phần kinh tế, hộ kinh doanh…

Mai Anh