Hồ Xuân Ba sinh năm 1984 trong một gia đình nghèo ở bản Ba Loóc (Dân Hóa, Minh Hóa). Cũng như những đứa trẻ khác, Ba lớn lên trong thiếu thốn trăm bề. Năm 2004 anh lấy vợ và lần lượt sinh được 3 đứa con trai. Năm 2006, ra ở riêng, cuộc sống gia đình Ba khổ cực vì luôn thiếu ăn. Hồ Xuân Ba nhớ lại: "Ngày đó, cũng trồng nhiều lúa rẫy lắm nhưng vẫn không đủ ăn. Lúa gieo xuống đất là cứ nhờ... trời".

Năm 2007, anh được dân bản tín nhiệm bầu làm trưởng bản khi mới tròn 23 tuổi. Một năm sau, anh lại được bầu làm phó bí thư chi bộ bản Ba Loóc, anh ngày càng có điều kiện để tiếp xúc với báo chí, sách vở, được tham gia học tập ở các lớp dưới xuôi... Nhờ đó, anh đã đúc rút ra cho mình những kinh nghiệm để trồng lúa rẫy. "Theo miềng, trồng lúa rẫy cũng như lúa nước. Tục ngữ dạy rồi: "Công cấy là công bỏ, công làm cỏ là công ăn".

Từ suy nghĩ đó, miềng đã luôn tích cực chăm sóc cho rẫy lúa của mình". Năm 2011, anh đã mở rộng diện tích rẫy trên 1ha. Lúa gieo vào tháng 4 hàng năm. Sau khi gieo xong là phải làm cỏ liền. Nếu như trước đây trồng lúa theo kiểu nhờ trời thì nay Hồ Xuân Ba lại có cách làm khác. Cứ mỗi khi gieo lúa xong là anh sẽ bán 1 con bò hoặc hai con lợn để lấy tiền thuê người làm cỏ.

Hồ Xuân Ba bên rẫy lúa của mình.

Ba chia sẻ "bí kíp": "Nếu như số tiền bán bò, bán lợn để mua gạo ăn cũng chỉ được khoảng 2 tháng là hết à. Còn miềng đem số tiền đó thuê người làm cỏ lúa mới tốt. Nếu lúa được mùa thì mình ăn cả năm vẫn không hết". Theo anh, để có một mùa lúa rẫy chắc ăn, ngoài công việc làm cỏ cần phải làm đất tốt. Chọn những vùng lúa chắc để làm giống. Sau đó đem phơi khô trước khi trỉa xuống rẫy. Cũng không nên xuống giống đồng loạt. Làm như thế chẳng may lúc lúa trổ bông gặp mưa thì mất trắng. Còn nếu được mùa thì cũng không thể thu hoạch kịp, làm như thế cũng sẽ vất vả nữa.

Hai mùa gần đây, vợ chồng anh cứ kiên trì bám rẫy, cần mẫn chăm cây lúa. Nhờ đó mà lúa nhà anh luôn được mùa, sản lượng và năng suất cao nhất bản. Hai năm trở lại đây, mỗi vụ rẫy nhà anh đều đạt trên hai tấn lúa. Tiếp chuyện chúng tôi bằng một bữa gạo rang, Hồ Thị Tăng, vợ anh Ba góp chuyện: "Nhờ có lúa rẫy mà mình không sợ đói như trước nữa. Lúa gạo làm ra không ăn hết nên phải bán bớt, hoặc cho bố mẹ và các em ăn nữa".

Hồ Phăng, người em họ của Ba nói: "Năm vừa rồi, nhà em mắc nhiều việc quá nên không chăm sóc được rẫy khiến lúa mất mùa. Vợ con bị thiếu gạo ăn mấy tháng nay, may mà có anh Ba giúp. Lúc đầu lấy không cũng thấy ngại lắm, nhưng anh nói cứ mang về mà ăn. Khi nào làm ra nhiều thì trả, nếu không thì thôi".

Già làng Hồ Căn nói: "Thằng Ba trồng lúa giỏi thật. Vợ chồng nó chăm chỉ như con ong mật giữa rừng. Chừ nhiều nhà trong bản đã cạn vung lúa thì nhà nó vẫn đầy ắp. Nhiều hộ dân trong bản mỗi khi thiếu gạo đều chạy đến nó vay. Nó làm rẫy năm nào cũng được mùa nhất bản nên bà con nơi đây gọi nó là "Vua" lúa rẫy. Ngoài ra, nó còn làm trưởng bản tốt lắm nha!. Nói được, làm được nên bà con ai cũng tín nhiệm".

Tôi hỏi: "Làm rẫy theo lối chặt- đốt- cốt- trỉa như thế sẽ tàn phá rừng, không sợ kiểm lâm bắt phạt à?". Anh Ba cười: "Ờ, ai bắt mần chi. Dân miềng không ai dám phá rừng cấm để làm rẫy đâu. Miềng và bà con ở đây chỉ phát những khu rừng cây bụi ở khu vực cho phép thôi. Ở bản này, đất trồng lúa rẫy còn nhiều lắm. Làm xong vụ này rồi bỏ sang rẫy khác. Đến ba bốn năm sau mới quay lại". Ba còn khoe: "Kiểm lâm còn khen bản mình giữ rừng tốt nữa. Từ trước đến nay rừng của bản chưa bao giờ bị cháy cả. Với lại dân miềng cũng không ai dám phá rừng lấy gỗ bán cả. Nếu ai cần làm nhà thì phải báo cáo lại với bản. Rồi cả bản họp thống nhất cho chặt gỗ ở vị trí nào mới được chặt".

Khi cuộc sống ấm no nhờ lúa rẫy, Hồ Xuân Ba còn đẩy mạnh chăn nuôi nhằm cải thiện đời sống, lấy tiền nuôi con cái ăn học. Hai mùa rẫy gần đây, nhiều người trong bản học cách làm lúa rẫy của anh cũng đã rất thành công. "Bản miềng năm nay cũng có nhiều hộ làm được cả tấn lúa rẫy đó. Nhờ đó mà cái đói, cái nghèo ngày càng bị đẩy lùi, thấy vậy miềng càng vui cái bụng", Hồ Xuân Ba tâm sự.

Theo Báo Quảng Bình