Hang Sơn Đoòng được công bố là hang động lớn nhất thế giới, song ít ai biết, có một người đã phát hiện ra hang Sơn Đoòng từ hơn 20 năm trước. Và hơn 20 năm qua, anh đã gạo đùm cơm nắm để tiếp tục góp phần tìm ra hàng chục hang động khác ở Phong Nha - Kẻ Bàng. Anh chính là Hồ Khanh, thôn Phong Nha, xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch.

Ảnh: anh Hồ Khanh cùng đoàn khảo sát Hoàng gia Anh

Cũng như nhiều người dân địa phương khác, trước đây Hồ Khanh là thợ sơn tràng chuyên nghiệp, chuyên đi tìm trầm, khai thác lâm thổ sản ở vùng rừng núi Phong Nha – Kẻ Bàng để mong có một ngày được đổi đời. Nhưng cái nghiệt ngã của nghề “ ngậm Ngãi tìm trầm”, cứ mười lần đi thì đã có tám, chín lần thất bại. Và như một sự tình cờ của số phận, cách đây hơn 20 năm Hồ Khanh bỏ hẳn nghề khai thác lâm sản để trở thành một người chuyên đi tìm kiếm, khám phá hang động tại Phong Nha – Kẻ Bàng. “Với việc làm của mình trước đây như thế, tôi nghĩ những người chuyên làm gỗ, chặt phá rừng thì nên dừng lại để dồn sức cho tìm kiếm hang động, tạo việc làm cho người dân để phát triển quê hương bền vững hơn” – Hồ Khanh người được mệnh danh là “ông vua hang động ở Phong Nha – Kẻ Bàng” bộc bạch với chúng tôi như thế, khi tình trạng người dân ở các xã vùng đệm của Phong Nha – Kẻ Bàng như lên cơn sốt bởi hội chứng tìm kiếm trầm hương, gỗ huê…

Đến bây giờ Hồ Khanh vẫn nhớ như in cách đây 22 năm - năm 1991 ở vùng núi xứ Hạ Đoòng thuộc lâm phận Phong Nha – Kẻ Bàng, trong một lần đi tìm trầm bất ngờ gặp mưa rừng xối xả, Hồ Khanh đã chạy vào một hốc đá để trú mưa. Ngồi trước hốc đá anh nghe gió rừng thổi vù vù, lấy dao phát những cây dại trước hốc đá, anh phát hiện ra một cửa hang tối om, đen ngòm và sâu thăm thẳm. Đây chính là hang Sơn Đoòng mà sau này anh đã dẫn đoàn thám hiểm hang động Hoàng gia Anh vào khám phá. Từ ngày phát hiện ra hang Sơn Đoòng rộng và cao nhất thế giới, Hồ Khanh trở nên yêu công việc thám hiểm hang động đến kỳ lạ. Hồ Khanh cho rằng, trong khu vực Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng rộng đến hơn 120.000 ha chắc chắn còn có nhiều hang rộng và lớn hơn Sơn Đoòng, vì vậy công việc tìm kiếm của anh vẫn tiếp tục. Trong gần 10 năm, Hồ Khanh đã tìm ra tất cả 21 hang động ở khu vực Vườn quốc gia này.

Đặc biệt, vào ngày 5/4/2009, đoàn khảo sát Hoàng gia Anh do ông Howard Limbert làm Trưởng đoàn trở lại Phong Nha – Kẻ Bàng và cùng Hồ Khanh lên đường tìm đến hang mà anh đã phát hiện vào năm 1991. Càng đi sâu vào hang, vẻ đẹp kỳ vĩ của nó càng mê hoặc, hàng loạt thạch nhũ già - mọc từ nền hang lên tới trần và nhũ non - mọc từ trần hang xuống, ở những chỗ đang có nước nhỏ tí tách. Vào gần 3km thì hang phát lộ một cửa vòm trời cao hun hút đến hàng trăm mét. Ánh sáng nơi đây vỡ òa vì nhìn thấy được mặt trời. Phía dưới hang là con sông ngầm sâu hun hút, nước chảy cuồn cuộn, mát lịm, trong vắt như pha lê giữa những rặng thạch nhũ điệp trùng.

Trong hang còn tồn tại một cánh rừng nguyên sinh cả trăm năm tuổi với một thảm thực vật cực kỳ phong phú. Với kích thước 150m chiều rộng, 200m chiều cao và 7,3km chiều dài mới được khảo sát, đoàn thám hiểm khẳng định đây chính là hang lớn nhất thế giới, lớn gấp 2 lần hang Deer ở Sarawark (Malaysia) - được coi là số một thế giới trước đó. Vị trí hang được đoàn định vị trong hệ GPS toàn cầu. Sơn Đoòng có vị trí trên bản đồ hang động thế giới, với một vị thế là hang lớn nhất thế giới đến thời điểm này. Ngay sau khi hang Sơn Đoòng được công bố ở Việt Nam, hàng loạt tờ báo lớn ở nước ngoài như Daily Mail, Telegraph, The Sun, Breitbart, Newser… đồng loạt đăng tải về tuyệt tác Sơn Đoòng. “Cảm giác đầu tiên của tôi khi phát hiện ra Sơn Đoòng đó là đây là một hang động rất lớn, có thể nói là lớn nhất thế giới, tức là khi đứng trước cửa hang có một luồng gió lớn thổi lên rất mạnh, chứng tỏ hang rất lớn và rất rộng. Và chúng tôi biết rằng nguồn nước từ hang Én nối liền với động Phong Nha vì thế chúng tôi sẽ tìm kiếm những chi tiết thú vị về hang Sơn Đoòng” Ông Howard Limbert - Hội Hang động Hoàng gia Anh cho biết.

Hiện nay, trong khi vẫn còn không ít những người dân vẫn chưa hiểu hết những giá trị, thậm chí họ còn cố tình làm tổn hại đến Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, món quà vô giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho Quảng Bình, thì ngày lại ngày anh Hồ Khanh vẫn âm thầm lặng lẽ với công việc của mình là góp phần tìm kiếm khám phá thêm nhiều hang động cho Phong Nha – Kẻ Bàng. Và, bằng tình yêu của mình đối với Di sản của quê hương, không biết tự bao giờ, Hồ Khanh đã trở thành một “Sứ giả” để tuyên truyền vận động mọi người cùng “Chung tay bảo vệ Di sản”.“Sơn Đoòng bây giờ là hang động có tầm quốc tế rồi, không chỉ ở quy mô trong nước nữa. Nếu sau này có tổ chức cá nhân nào có đủ khả năng đứng ra khai thác để phát triển du lịch, thì tôi mong muốn giữ nguyên được cảnh quan “trời cho” này, để giữ được tài nguyên, giá trị của hang động” Hồ Khanh bày tỏ…

Theo Đài Phát thanh - Truyền hình Quảng Bình