Mặc dù gặp không ít khó khăn, thách thức do sự cố môi trường biển, thiên tai lũ lụt và dịch bệnh nhưng các cấp, ngành đã tích cực tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tạo nguồn vốn, mặt bằng và những chương trình hỗ trợ thiết thực như cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, môi trường đầu tư, các giải pháp thúc đẩy sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh và đã đạt được kết quả nhất định. Số lượng cơ sở sản xuất công nghiệp tiếp tục tăng qua các năm, cụ thể: Năm 2015, toàn tỉnh có 19.591 cơ sở, đến năm 2020 tăng lên 20.105 cơ sở, bình quân thời kỳ 2016 - 2020 tăng 0,5%, trong đó năm 2020 khu vực Nhà nước năm có 05 cơ sở không biến động so với năm 2015; khu vực ngoài Nhà nước có 20.097 cơ sở, bình quân thời kỳ 2016 - 2020 tăng 0,5%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài 03 cơ sở, bình quân thời kỳ 2016 - 2020 tăng 24,6%. Trong các khu vực thì khu vực ngoài Nhà nước có quy mô lớn nhất chiếm 99,96% tổng số cơ sở của ngành Công nghiệp.

Cùng với sự phát triển của các cơ sở sản xuất, quy mô lao động trong ngành Công nghiệp không ngừng tăng lên hàng năm. Năm 2015, lao động trong các các cơ sở sản xuất ngành Công nghiệp là 42.493 người; năm 2020 là 43.069 người, bình quân thời kỳ 2016 - 2020 tăng 0,3%. Lao động tăng thấp là do các cơ sở thực hiện đầu tư hiện đại hóa dây chuyền sản xuất, máy móc thiết bị, sắp xếp lại lao động, đặc biệt là các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ như nghề mây tre đan, nghề đan nón lá giảm đã ảnh hưởng đáng kể đến lực lao động trong ngành Công nghiệp.

Giá trị sản xuất công nghiệp (theo giá so sánh 2010) ước tính năm 2020 đạt hơn 13.312 tỷ đồng, bình quân hàng năm thời kỳ 2016 - 2020 tăng 8,5% (mục tiêu Nghị quyết Đại hội tăng 11 - 11,5%), trong đó công nghiệp khai khoáng tăng 9,4%; công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 8,5%; sản xuất và phân phối điện, khí đốt tăng 6,6%; cung cấp nước, quản lý và xử lý rác thải tăng 10,0%. Giá trị sản xuất công nghiệp của khu vực Nhà nước tăng thấp do quá trình sắp xếp cổ phần hóa, chuyển đổi loại hình sở hữu của một số doanh nghiệp Nhà nước; chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, bão lũ; giá cả và thị trường tiêu thụ gây thiệt hại đến ngành chế biến mủ cao su của doanh nghiệp Nhà nước, cụ thể: Giá trị sản xuất công nghiệp khu vực Nhà nước năm 2020 đạt 319,9 tỷ đồng, bình quân thời kỳ 2016 - 2020 tăng 2,4%. Khu vực ngoài Nhà nước và khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thời kỳ 2016 - 2020 có sự thay đổi lớn về hình thức sở hữu vốn của hai Nhà máy Xi măng Sông Gianh và Nhà máy Xi măng Văn Hóa thuộc Tập đoàn Siam Cement Group (SCG) của Thái Lan nên giá trị sản xuất công nghiệp khu vực ngoài Nhà nước năm 2020 đạt 9.221,6 tỷ đồng, bình quân thời kỳ 2016 - 2020 tăng 1,5%; giá trị sản xuất công nghiệp của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài năm 2020 đạt 3.771,3 tỷ đồng, bình quân thời kỳ 2016 - 2020 tăng 219,7%. Trong nội bộ ngành Công nghiệp đã có sự chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng các ngành Công nghiệp chế biến và sự điều chỉnh cơ cấu theo hướng tăng mạnh tỷ trọng công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, công nghiệp ngoài Nhà nước.

Mặc dù giá trị sản xuất công nghiệp không đạt mục tiêu Nghị quyết Đại hội đề ra nhưng trong điều kiện kinh tế của tỉnh còn nhiều khó khăn thì đây là tốc độ tăng trưởng khá, góp phần quan trọng vào chuyển dịch kinh tế của tỉnh theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp.

Trong 05 năm qua, nhiều sản phẩm công nghiệp tăng khá và liên tục qua các năm. Một số sản phẩm đã tạo được thương hiệu và chổ đứng trên thị trường, góp phần phát triển ngành Công nghiệp trên địa bàn tỉnh, tăng thu ngân sách Nhà nước và giải quyết việc làm cho người lao động như: Cao lanh đạt 74.240 tấn, tăng 1,03 lần so với năm 2015, bình quân tăng 15,2%/năm; áo sơ mi đạt 16,8 triệu cái, tăng 0,74 lần, bình quân tăng 11,7%/năm; quặng titan đạt 37.064 tấn, tăng 0,52 lần, bình quân tăng 8,7%/năm; dăm gỗ đạt 426.818 tấn, tăng 0,47 lần, bình quân tăng 8,0%/năm; gạch xây dựng bằng đất nung đạt 295,3 triệu viên, tăng 0,36 lần, bình quân tăng 6,4%/năm; clinker đạt 3,7 triệu tấn, tăng 0,35 lần, bình quân tăng 6,2%/năm; điện thương phẩm đạt 1.099 triệu Kwh, tăng 0,34 lần, bình quân tăng 6,0%/năm; nước máy đạt 9,64 triệu m3 tăng 0,29 lần, bình quân tăng 5,3%/năm; phân bón NPK đạt 37.673 tấn, tăng 0,21 lần, bình quân tăng 3,9%/năm; đá xây dựng đạt 3,5 triệu m3, tăng 0,20 lần, bình quân tăng 3,7%/năm; xi măng đạt 1,75 triệu tấn, tăng 0,11 lần, bình quân tăng 2,2%/năm... Bên cạnh đó, một số sản phẩm sản xuất sụt giảm do khó khăn về nguyên liệu và thị trường tiêu thụ như: Bia đóng chai đạt 5,1 triệu lít, giảm 0,75 lần so với năm 2015, bình quân giảm 24,1%/năm; cao su tổng hợp và cao su tự nhiên đạt 719 tấn, giảm 0,57 lần, bình quân giảm 15,4%/năm; mực đông lạnh đạt 1.032 tấn, giảm 0,07 lần, bình quân giảm 1,4%/năm.

Bên cạnh những kết quả đạt được đó thì sản xuất công nghiệp của tỉnh vẫn còn những hạn chế như phần lớn các cơ sở sản xuất công nghiệp đều có quy mô nhỏ; thiết bị công nghệ lạc hậu; năng suất, chất lượng sản phẩm còn thấp; thị trường tiêu thụ không ổn định nên hiệu quả sản xuất kinh doanh chưa cao, sức cạnh tranh yếu. Một số dự án sản xuất công nghiệp mới đầu tư hoàn thành đưa vào sản xuất nhưng chưa phát huy hiệu quả; một số dự án triển khai chậm tiến độ hoặc phải tạm dừng, lùi thời gian đầu tư. Năng lực sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp vẫn còn hạn chế, tiềm lực tài chính yếu, trình độ công nghệ lạc hậu. Việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào đầu tư sản xuất trong tỉnh còn ít; một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang hoạt dộng nhưng vẫn chưa phát huy hết năng lực.

Thời gian tới, tỉnh xác định tiếp tục tập trung nguồn lực để đầu tư phát triển các khu kinh tế, khu công nghiệp; hình thành một số vùng kinh tế động lực tạo điều kiện phát triển kinh tế của tỉnh nhằm thu hút những nhà máy có công nghệ mới, thiết bị hiện đại, khai thác tốt thế mạnh sẵn có của địa phương để phát triển sản xuất các sản phẩm có thương hiệu trên thị trường; chú trọng công tác xúc tiến đầu tư, đưa các dự án đầu tư mới đi vào hoạt động, góp phần thúc đẩy tốc độ tăng trưởng công nghiệp, tăng thu ngân sách, tạo động lực phát triển kinh tế của tỉnh.

N.Q