Hàng năm, chỉ tiêu kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng được giao sớm từ cuối năm trước để các địa phương, đơn vị chủ động thực hiện. Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương đã ban hành nhiều chính sách mới đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của người dân, tạo nguồn động lực mạnh mẽ trong sản xuất lâm nghiệp. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đã được hoàn thiện và ban hành kịp thời, tạo hành lang pháp lý trong việc triển khai thực hiện. Nhiều cơ chế, chính sách được ban hành kịp thời, phù hợp với thực tế và nhu cầu của Nhân dân. Đặc biệt, năm 2019, Luật Lâm nghiệp chính thức có hiệu lực thi hành, các Nghị định, Thông tư hướng dẫn kịp thời tạo hành lang pháp lý và là cơ sở để thực hiện có hiệu quả Chương trình.

Nhận thức được tầm quan trọng trong công tác bảo vệ và phát triển rừng, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 44/2018/NQ-HĐND 18/12/2018 về việc điều chỉnh Quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Quảng Bình đến 2020, định hướng đến năm 2025. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh cũng đã ban hành Quyết định số 4527/QĐ-UBND ngày 25/12/2018 về việc phê duyệt Điều chỉnh quy hoạch Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Quảng Bình đến 2020, định hướng đến năm 2025. Để triển khai thực hiện Chương trình có hiệu quả và phù hợp với tình hình thực tiễn, tỉnh cũng đã tổ chức triển khai một số nhiệm vụ như: Rà soát, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh, bổ sung các Dự án bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2011 - 2020; tuyên truyền, hướng dẫn, triển khai thực hiện quyết định, chính sách bảo vệ, phát triển rừng, Luật Lâm nghiệp...

Bên cạnh đó, nhằm tận dụng và phát huy tối đa các nguồn lực, tỉnh đã huy động và lồng ghép kế hoạch bảo vệ, phát triển rừng với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh cũng như chương trình, dự án trên cùng địa bàn để nâng cao hiệu quả tổng hợp về kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh quốc phòng. Kết quả, giai đoạn 2016 - 2020, tổng nguồn vốn được huy động để thực hiện chương trình là 1.681.284 triệu đồng. Trong đó, vốn ngân sách Nhà nước 431.920 triệu đồng (ngân sách Trung ương 357.130 triệu đồng; ngân sách địa phương 74.790 triệu đồng); vốn ODA 172.359 triệu đồng; dịch vụ môi trường rừng 40.569 triệu đồng; vốn tổ chức, cá nhân tự đầu tư 1.036.436 triệu đồng.

Trên cơ sở chỉ tiêu, kế hoạch của Trung ương và nhu cầu thực tế của địa phương, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành tham mưu giao chỉ tiêu, kế hoạch thực hiện hàng năm; địa phương, chủ rừng thực hiện phương án bảo vệ diện tích rừng hiện có, đặc biệt là diện tích có nguy cơ bị xâm hại cao. Tổng diện tích khoán bảo vệ rừng và hỗ trợ bảo vệ rừng bình quân giai đoạn 2016 - 2020 là 263.851 ha/năm, đạt 100% so với kế hoạch.

Ngoài ra, HĐND, UBND tỉnh đã quan tâm chỉ đạo thực hiện việc quy hoạch 03 loại rừng, tăng diện tích quy hoạch rừng đặc dụng với mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học, đặc biệt là bảo tồn các loài động, thực vật nguy cấp, quý hiếm; tổ chức các đoàn kiểm tra công tác quản lý nuôi nhốt động vật hoang dã tại cơ sở nuôi nhốt động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh; kiểm tra thẩm định hồ sơ cấp phép các cơ sở nuôi nhốt động vật hoang dã, cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu trên địa bàn tỉnh; kiểm tra các hoạt động du lịch sinh thái tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

Nhìn chung, qua 05 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Phát triển lâm nghiệp bền vững đã phát huy được những ưu thế vốn có về rừng và đất lâm nghiệp của địa phương trong công tác bảo vệ, phát triển rừng, từng bước xã hội hóa ngành Lâm nghiệp, góp phần không nhỏ trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân sống gần rừng cũng như hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực lâm nghiệp. Tốc độ tăng sản xuất lâm nghiệp bình quân đạt 13,32% so với năm 2015, mỗi năm tăng từ 10 - 15% so với năm trước. Tỷ lệ che phủ rừng của tỉnh đến năm 2019 đã đạt 67,8% và dự kiến đến hết năm 2020 sẽ đạt 68%, đạt mục tiêu kế hoạch đề ra. Diện tích rừng tự nhiên được quản lý bảo vệ tốt, góp phần giữ ổn định độ che phủ rừng, phát huy chức năng phòng hộ, bảo vệ môi trường. Số vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp giảm 26% so với giai đoạn 2011 - 2015. Diện tích rừng trồng tăng nhanh qua từng năm, bình quân mỗi năm trồng được trên 7.000 ha. Năng suất rừng trồng rừng từng bước được cải thiện, đến nay đạt 17m3/ha/năm (tăng 03m3/ha/năm so với giai đoạn 2011 - 2015). Đặc biệt, tỉnh đã kịp thời sắp xếp lại các lâm trường quốc doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý cũng như thúc đẩy sản xuất lâm nghiệp. Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, trồng rừng thay thế được thúc đẩy và triển khai mạnh mẽ từ cấp tỉnh đến các địa phương, tạo nguồn thu để đầu tư cho công tác bảo vệ và phát triển rừng.

Tuy nhiên, tình trạng khai thác, vận chuyển, buôn bán, chế biến lâm sản trái phép và lấn chiếm rừng, đất rừng vẫn còn xảy ra. Năng suất rừng trồng đã có sự cải thiện nhưng chưa cao, giá trị rừng trồng còn thấp, sản phẩm chủ yếu là gỗ nhỏ, khai thác khi rừng còn non để bán dăm giấy, chưa đáp ứng được nhu cầu nguyên liệu gỗ cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu, chưa tương xứng với tiềm năng về rừng và đất lâm nghiệp hiện có. Việc huy động nguồn lực, các thành phần kinh tế đầu tư vào bảo vệ, phát triển rừng, đặc biệt là rừng tự nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Chưa thành lập được nhiều hợp tác xã, tổ, nhóm sản xuất, chế biến lâm sản; các cơ sở chế biến vẫn ở mức sơ chế, chưa tạo ra sản phẩm cuối để nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm, hình thành chuỗi giá trị lâm sản. Công tác phối hợp giữa chủ rừng với chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng trong công tác bảo vệ rừng chưa thực sự hiệu quả.

Để Chương trình mục tiêu Phát triển lâm nghiệp bền vững có tính khả thi cao, tỉnh cần xác định rõ vai trò trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc thực thi nhiệm vụ của Chương trình, không ngừng nâng cao tinh thần trách nhiệm quản lý, chỉ đạo có hiệu quả của các chủ đầu tư, chịu hoàn toàn trách nhiệm trong việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ được giao; việc lập kế hoạch hàng năm phải được bắt đầu từ cơ sở, có sự tham gia của người dân và chính quyền địa phương cơ sở, phù hợp với quy hoạch 03 loại rừng, quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng của tỉnh. Bên cạnh đó, công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong Nhân dân về bảo vệ và phát triển rừng phải được tiến hành thường xuyên, song song với tuyên truyền phải có sự hỗ trợ trực tiếp để người dân có điều kiện thực hiện, nhất là nội dung bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng, phát triển rừng...

Hồng Mến