Với từng thế mạnh, cách làm riêng, mỗi dòng họ đạt DHHT đều có chung mục tiêu khuyến học, khuyến tài xây dựng xã hội học tập (XHHT) từ cơ sở. Phong trào xây dựng “Gia đình học tập (GĐHT)”, “DHHT” được các dòng họ tích cực hưởng ứng. Giai đoạn 2016 - 2020, có 70 - 100% các gia đình trong dòng họ đăng ký “GĐHT”, tỷ lệ đạt GĐHT đạt từ 65 - 92%, đặc biệt là năm sau luôn cao hơn năm trước. Cùng với đó, việc vận động quỹ khuyến học, khuyến tài hàng năm của các dòng họ đạt cao. Các dòng họ rất quan tâm chú trọng việc học tập con em trong dòng họ, động viên người lớn tham gia học tập, vận động các gia đình chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giữ gìn trật tự trị an trong địa phương, đoàn kết thi đua lao động sản xuất, tạo việc làm, hỗ trợ nhau làm kinh tế, giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng. Trong Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, các gia đình trong dòng họ đều tham gia hưởng ứng tích cực. Ngoài đạt những tiêu chí quy định, các dòng họ được công nhận “DHHT” đều không có con em bỏ học, mắc các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Hàng năm, vào dịp giỗ họ, tết Nguyên đán, tết Trung thu... các dòng họ đã có nhiều hình thức tuyên dương, động viên gương người tốt việc tốt, khen thưởng những học sinh nghèo vượt khó, người lớn và học sinh có thành tích xuất sắc trong học tập, trong lao động sản xuất ... có tác dụng thiết thực tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua xây dựng “DHHT” ngày càng đạt kết quả tốt hơn.

Kết quả đánh giá xếp loại DHHT, cụ thể: Tổng số Dòng họ đăng ký DHHT năm 2020 là 1.902 dòng họ, chiếm tỷ lệ 87% so với tổng dòng họ trong tỉnh (1.902/2.304), tăng 601 dòng họ so với năm 2016. Số dòng họ đạt DHHT 1.655 chiếm tỷ lệ 72% so với tổng số dòng họ trong tỉnh, tăng 835 dòng họ so với năm 2016. Đơn vị có số dòng họ đạt DHHT cao nhất là huyện Quảng Ninh, Lệ Thủy, thành phố Đồng Hới.

Nổi lên trong phong trào thi đua có các DHHT tiêu biểu như: Dòng họ Nguyễn Duy, xã Hải Phú (huyện Bố Trạch). Đây là một dòng họ lâu đời có nhiều Khoa bảng, Tiến sĩ. Đến nay, có 11 Tiến sĩ, trong đó có ông Nguyễn Duy Trân, Viện trưởng Viện Vật lý nguyên tử tại Pháp. Dòng họ có 450 hộ gia đình, trong đó hàng năm 80% các gia đình đăng ký phấn đấu GĐHT và đã đạt GĐHT trên 86%. Dòng họ Nguyễn Duy đã được UBND tỉnh công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Là dòng họ có quy chế hoạt động cụ thể, 05 năm qua, không có học sinh bỏ học, vi phạm giao thông, tệ nạn xã hội, chất lượng học tập ngày càng tiến bộ, có nhiều học sinh khá, giỏi ở các bậc học phổ thông. Các gia đình trong dòng họ chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, không vi phạm pháp luật, thường xuyên tham gia học tập thông qua nhiều hình thức, nhất là việc học tập của người lớn qua Trung tâm Học tập cộng đồng ngày càng nhiều. Các gia đình trong dòng họ thi đua lao động sản xuất, đoàn kết, giúp nhau làm kinh tế, không có hộ nghèo, hộ giàu và khá về kinh tế chiếm đại đa số, hưởng ứng tích cực các cuộc vận động “Xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa”, “Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” với tỷ lệ 100% các hộ gia đình đạt gia đình văn hóa. Mặt khác, dòng họ cũng đã huy động Quỹ Khuyến học của dòng họ hàng năm ổn định, duy trì 86 triệu đồng. Hàng năm, đến ngày giỗ tổ dòng họ, ngày tết Cổ truyền, ngày Quốc tế Thiếu nhi 01/6, dòng họ đã tổ chức trao học bổng cho con em học sinh có hoàn cảnh khó khăn có kết quả học tập tốt, học sinh giỏi làm nguồn động viên các cháu vươn lên trong học tập... Trong 05 năm liền (2016 - 2020), dòng học được UBND xã công nhận là “DHHT” tiêu biểu.

Một dòng họ tiêu biểu khác đó là dòng họ Đậu Trọng Phục, thôn Thanh Bình, xã Quảng Xuân (huyện Quảng Trạch). Trong những năm qua, dòng họ đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động các thành viên trong dòng họ tham gia học tập thường xuyên, học tập suốt đời tại các nhà trường, Trung tâm Học tập cộng đồng, thành viên trong dòng họ đều tham gia học tập trên tất cả phương tiện thông tin và đạt kết quả tốt. 100% hộ gia đình tham gia học các chuyên đề tại Trung tâm Học tập cộng đồng để nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật, do vậy trong dòng họ không còn hộ nghèo, số hộ khá, giàu tăng. 100% gia đình trong dòng họ đăng ký phấn đầu và đạt GĐHT. Ngoài ra, dòng họ đã xây dựng được trên 63 triệu đồng để tặng thưởng cho trên 200 em đạt thành tích cao trong học tập. Toàn dòng họ không có người mù chữ, con em bỏ học và là DHHT tiêu biểu của huyện Quảng Trạch được UBND xã, huyện công nhận dòng họ đạt DHHT xuất sắc trong 05 năm liên tục.

Là một dòng họ miền núi rẻo cao nhưng dòng họ Cao đại diện là ông Cao Văn Sinh, xã Minh Hóa (huyện Minh Hóa) đã đạt được thành tích DHHT tiêu biểu của huyện Minh Hóa 05 năm liền (2016 - 2020). Với 95% gia đình đạt GĐHT, con em trong dòng họ đạt nhiều thành tích xuất sắc trong học tập, có 14 người đỗ Đại học, 02 người Thạc sỹ, 06 người đỗ Cao đẳng và 16 cháu đỗ Trung cấp. Bên cạnh việc khen thưởng kịp thời cho các cháu cũng như người lớn trong dòng họ học tập tốt, các thành viên cùng nhau đoàn kết xây dựng Quỹ Khuyến học dòng họ ngày càng mạnh, đồng thời chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước cũng như hương ước của địa phương.

Dòng họ là cội nguồn, có tác dụng lớn tới việc giáo dục con cháu trong gia đình dòng họ chấp hành pháp luật, thi đua học giỏi, thi đua giữa dòng họ này với dòng họ khác, góp phần xây dựng xã hội bình yên, làng xóm hòa thuận, đẩy mạnh sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giảm nghèo, giúp nhau làm giàu chính đáng. Tin rằng, với việc học tập suốt đời được các dòng họ hưởng ứng tích cực sẽ tiếp tục tạo thành phong trào thi đua sôi nổi, có hiệu quả chất lượng trên địa bàn tỉnh.

Minh Huyền