Công dân Quảng Bình xuất cảnh ra nước ngoài cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật về xuất cảnh, nhập cảnh, chấp hành tốt các quy định của nước sở tại. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trường hợp vi phạm pháp luật nước ngoài nên bị bắt, đẩy đuổi về nước. Nguyên nhân chủ yếu do đời sống kinh tế khó khăn, thiếu việc làm, thu nhập thấp nên số người tìm cách xuất cảnh ra nước ngoài để tìm kiếm việc làm có xu hướng tăng. Họ tìm mọi cách để xuất cảnh, ở lại lao động bất hợp pháp, một số người qua lại biên giới không làm các thủ tục xuất nhập cảnh hoặc thay đổi thông tin cá nhân để được nhập cảnh vào một số nước mà mình bị cấm, trong đó có không ít trường hợp nhập cảnh trái phép về Việt Nam bị cơ quan chức năng phát hiện, bắt giữ.

Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Bình đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong lĩnh vực di cư ra nước ngoài. Đặc biệt, ngay sau khi Quyết định số 402/QĐ-TTg ngày 20/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Thỏa thuận toàn cầu về Di cư hợp pháp, an toàn, trật tự của Liên hợp quốc, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tập trung tuyên truyền, phổ biến về chính sách, pháp luật của Việt Nam và các điều ước quốc tế trong lĩnh vực di cư ra nước ngoài và các văn bản hướng dẫn thi hành... thông qua việc tổ chức các hội nghị, nói chuyện chuyên đề; xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước; phương tiện thông tin đại chúng; xuất bản Bản tin Tư pháp; phát hành tài liệu có nội dung tuyên truyền luật; hoạt động tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý và lồng ghép trong các đợt sinh hoạt của các câu lạc bộ, sinh hoạt Ngày Pháp luật, hội thi, tọa đàm; thông qua trung tâm giáo dục cộng đồng... UBND tỉnh cũng chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền cho Nhân dân, đặc biệt là những huyện, xã có số lượng người đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài về Luật Lao động, việc thực thi pháp luật về xuất khẩu lao động nhằm nâng cao nhận thức cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài, trong đó lưu ý đối với những thị trường như Thái Lan, Lào, Hàn Quốc và Trung Quốc và các cơ quan thông tấn báo chí trên địa bàn tỉnh thường xuyên tuyên truyền chính sách mới của các nước, thực hiện hàng trăm tin bài liên quan đến việc thực thi pháp luật về người Việt Nam di cư ra nước ngoài để cán bộ, Nhân dân trong tỉnh được biết. Ngoài ra, các sở, ban, ngành địa phương đã cử cán bộ tham gia các lớp tập huấn do các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tổ chức về Di cư nhằm nâng cao năng lực, tăng cường hiệu quả công tác quản lý di cư, hỗ trợ và bảo vệ người di cư, lưu ý các nhóm đặc thù, phụ nữ, trẻ em và người dân tộc thiểu số. Các nội dung và hình thức tuyên truyền, phổ biến được thực hiện phong phú, đa dạng, bám sát các quy định của pháp luật. Qua đó, cán bộ và Nhân dân trong tỉnh nắm bắt được các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về pháp luật di cư, từ đó giảm thiểu rủi ro dễ gặp phải trong quá trình di cư.

Thực hiện Quyết định số 402/QĐ-TTG ngày 20/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Kế hoạch triển khai Thỏa thuận toàn cầu về Di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên Hợp Quốc (Thỏa thuận GCM), ngày 28/7/2020, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 1297/KH-UBND về việc triển khai thỏa thuận GCM trên địa bàn tỉnh. Kế hoạch thể hiện quyết tâm của tỉnh Quảng Bình trong việc triển khai, thực hiện Thỏa thuận GCM, xác định trách nhiệm tham gia, phối hợp của tất cả các ban, ngành, địa phương nhằm quản lý di cư hiệu quả, tạo môi trường di cư minh bạch, dễ tiếp cận, tôn trọng nhân phẩm của người di cư, bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của họ, đặc biệt là các nhóm đặc thù, phụ nữ, trẻ em, người dân tộc thiểu số.

Đặc biệt, trong năm 2020, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan tham gia có hiệu quả việc góp ý kiến hoàn thiện chính sách, pháp luật nói chung và pháp luật về Quốc tịch, hộ tịch của người di cư và các vấn đề di cư quốc tế liên quan nói riêng; ban hành Quyết định số 3740/QĐ-UBND về việc công bố Danh mục thủ tục hành chính được sửa đổi, bổ sung hoặc bị bãi bỏ trong lĩnh vực hộ tịch thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Tư pháp, UBND cấp huyện và UBND cấp xã trên địa bàn tỉnh Quảng Bình; chỉ đạo các lực lượng Công an, Biên phòng tỉnh tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 01/CT-TTg ngay 03/5/2018 cua Thủ tuớng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn tình trạng người Việt Nam xuất cảnh, di cư, cư trú và lao động bất hợp pháp, vi phạm pháp luật nước ngoài trong tình hình hiện nay; mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm đưa người Việt Nam ra nước ngoài trái phép trong đó lồng ghép các nội dung liên quan đến vấn đề di cư quốc tế, đấu tranh, phòng, chống các hoạt động di cư trái phép, mua bán người; phối hợp với Đồn Công an Cửa khẩu Quốc tế Nà Phàu và An ninh hai tỉnh Khăm Muộn, Sạ-vẳn-nạ-khệt, CHDCND Lào nhằm tăng cường quản lý hoạt động xuất nhập cảnh tại các cửa khẩu, nắm, trao đổi tình hình các trường hợp công dân xuất cảnh trái phép, di cư tự do, vi phạm pháp luật nước bạn, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có liên quan trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại khu vực cửa khẩu.

Ngoài ra, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh cũng đã rà soát, hoàn thiện, ban hành đồng bộ các giải pháp, chính sách kinh tế - xã hội phù hợp với tình hình của tỉnh (chính sách về giảm nghèo, an sinh xã hội, gắn với việc làm bền vững, bình đẳng giới và nâng cao vị thế cho phụ nữ, trẻ em gái…) nhằm giảm thiểu các nhân tố dẫn tới di cư trái phép, giúp người dân có quyết định đúng đắn về di cư, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng toàn diện, bền vững, “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Cùng với đó, UBND tỉnh Quảng Bình cũng đã tích cực chỉ đạo các cơ quan, địa phương liên quan giải quyết các vấn đề về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài, đẩy mạnh cải cách các thủ tục hành chính, áp dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực đăng ký hộ tịch; kịp thời đề xuất giải pháp khắc phục những vướng mắc, tồn tại nhằm tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước, tạo chuyển biến tích cực trong việc giải quyết các vấn đề về quan hệ hôn nhân và gia đình giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Hồng Lựu