Tuyên Hóa là huyện miền núi nằm về phía Tây Bắc của tỉnh Quảng Bình, có tổng diện tích tự nhiên hơn 112.869 ha; có 18 xã, 01 thị trấn, trong đó có 12 xã đặc biệt khó khăn và 03 xã, thị trấn có thôn đặc biệt khó khăn. Toàn huyện có 24.525 hộ, dân số trên 91.353 người, tập trung chủ yếu ở khu vực nông thôn với gần 70% lao động hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp.

Theo kết quả điều tra hộ nghèo theo chuẩn nghèo tại Quyết định 59/2015/QĐ-TTg ngày 19/11/2015 về việc ban hành chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016 - 2020 của Thủ tướng Chính phủ, đầu năm 2016, trên địa bàn huyện có 7.407 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 31,77%; có 4.109 hộ cận nghèo, chiếm 17,63%. Toàn huyện có 02 xã tỷ lệ hộ nghèo trên 50%; 11 xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%; 05 xã có tỷ lệ hộ nghèo từ 15% đến dưới 30%; tỷ lệ lao động qua đào tạo chiếm 46,65%; hàng năm có trên 3.500 lao động bước vào độ tuổi lao động, bộ đội xuất ngũ, lao động đi xuất khẩu nước ngoài trở về địa phương... cần nhu cầu việc làm lớn.

Để giảm nghèo bền vững và đảm bảo an sinh xã hội, trong giai đoạn 2016 - 2020, huyện đã triển khai thực hiện đồng bộ Chương trình mục tiêu Quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững với Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Các chính sách về giảm nghèo của Trung ương, văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của tỉnh đã được huyện cụ thể hóa và trở thành nhiệm vụ, chỉ tiêu ưu tiên trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội. Qua đó đã hỗ trợ xây dựng các mô hình sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế để người nghèo có việc làm, nâng cao thu nhập, tác động sâu sắc tới nhiều mặt của đời sống xã hội. Công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho người lao động cũng được xem là giải pháp căn bản, quan trọng để giảm nghèo bền vững. Cấp ủy, chính quyền huyện đã chỉ đạo rà soát số lượng lao động đã và chưa qua đào tạo, tìm hiểu nhu cầu học nghề của người lao động để tổ chức mở các khóa dạy nghề và tư vấn, giới thiệu việc làm sau khi học nghề; xây dựng kế hoạch đào tạo nghề cho lao động nông thôn, xuất khẩu lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài và đã mang lại hiệu quả đáng kể, giúp người lao động tạo việc làm tại chỗ, dễ dàng tìm kiếm việc làm trên thị trường lao động trong và ngoài nước.

Bằng các giải pháp đồng bộ đó, sau 05 năm thực hiện, Chương trình MTQG giảm nghèo của huyện đã đạt được những kết quả quan trọng. Tỷ lệ hộ nghèo đầu năm 2016 là 31,77%, đến cuối năm 2020 giảm xuống còn 6,72%, giảm 25,05% so với đầu giai đoạn (bình quân trong 5 năm giảm 5,01%/năm). Tỷ lệ hộ cận nghèo đầu năm 2016 là 17,63%, đến cuối năm 2020 giảm còn 6,94%, giảm 10,69% so với đầu giai đoạn (bình quân trong 5 năm giảm 2,138%/năm). Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 23,78 triệu đồng/người năm 2015 lên 38 triệu đồng/người năm 2020. Toàn huyện có 08 xã được công nhận đạt tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo theo quy định Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới; 19/19 xã, thị trấn có đường ô tô đến trung tâm được nhựa hóa hoặc bê tông hóa theo tiêu chuẩn kỹ thuật của Bộ Giao thông vận tải; 18/19 xã, thị trấn đạt chuẩn tiêu chí Quốc gia về y tế; 19/19 xã, thị trấn có mạng lưới trường Mầm non, Phổ thông, Trung tâm học tập cộng đồng đủ điều kiện đáp ứng nhu cầu học tập và phổ biến kiến thức cho người dân; 55/69 trường học đạt chuẩn Quốc gia. Tỷ lệ hộ gia đình được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 93%. Tỷ lệ hộ dân được tiếp cận, cung cấp thông tin về chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, tình hình kinh tế - xã hội đạt 98,9%.

Có thể thấy, Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2016 - 2020 đã thực sự phát huy hiệu quả, góp phần đảm bảo phát triển ổn định, giúp Nhân dân có việc làm, nâng cao thu nhập, vươn lên thoát nghèo, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh. Chương trình đã thực sự đi vào cuộc sống và huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, tạo sự đồng thuận, tham gia của các tầng lớp Nhân dân và nhất là người nghèo. Đặc biệt, việc thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, kết hợp Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và thực hiện các đề án, dự án khác trên địa bàn huyện đã góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn. Kết cấu hạ tầng giao thông, thuỷ lợi, trường học, trạm y tế, nhà văn hoá… từng bước được đầu tư hoàn thiện, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, phục vụ dân sinh; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được củng cố; cảnh quan môi trường nông thôn có những khởi sắc; đời sống vật chất và tinh thần Nhân dân được nâng lên rõ rệt.

Tuy nhiên, tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao so với mặt bằng chung của toàn tỉnh; kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững; số hộ đã thoát nghèo nhưng mức thu nhập nằm sát chuẩn nghèo còn lớn; nguy cơ tái nghèo hàng năm còn cao; đời sống của Nhân dân, nhất là các xã miền núi rẻo cao, đồng bào dân tộc còn nhiều khó khăn.

Giai đoạn 2021 - 2025, huyện Tuyên Hóa xác định tập trung huy động mọi nguồn lực để đẩy mạnh việc thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo; chú trọng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý chí quyết tâm phấn đấu thoát nghèo của hộ nghèo; lồng ghép các chương trình đầu tư trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng, chú trọng chuyển giao khoa học kỹ thuật sản xuất cho người dân, nhất là vùng sâu, vùng xa, hộ nghèo và vùng đồng bào dân tộc thiểu số; thực hiện đồng bộ, có hiệu quả cơ chế, chính sách giảm nghèo; phát huy hiệu quả nguồn vốn tín dụng ưu đãi, có chính sách, biện pháp thích hợp hỗ trợ cho các hộ nghèo, thôn nghèo, xã nghèo vươn lên thoát nghèo và cải thiện mức sống người dân một cách vững chắc; phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo hàng năm từ 1,5 - 2%.

Bên cạnh đó, huyện cũng sẽ đẩy mạnh công tác đào tạo nghề cho người lao động, nhất là lao động nông thôn; tăng cường quản lý Nhà nước về đào tạo nghề; đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền bằng nhiều hình thức để người dân hiểu và tích cực tham gia xuất khẩu lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; phấn đấu hàng năm giải quyết việc làm cho 3.200 - 3.500 lao động, xuất khẩu lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài từ 400 - 450 lao động; đến năm 2025 tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 70%, trong đó đào tạo nghề đạt 38%. Ngoài ra, huyện cũng tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ phát triển sản xuất, nhân rộng các mô hình giảm nghèo theo hướng phát triển nông nghiệp theo chiều sâu, phát huy lợi thế các sản phẩm đặc trưng của địa phương gắn với giảm nghèo bền vững; chú trọng phát triển chăn nuôi tập trung và nâng cao giá trị gỗ rừng trồng gắn với bảo vệ và phát triển rừng bền vững; khai thác có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương để phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề nông thôn...

N.Q